വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി(ന)
#വാരിയംകുന്നത്ത്‌_കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌_ഹാജി
****************ചരിത്ര വായന
അണമുറിയാത്ത സമരവീര്യവും അചഞ്ചലമായ നേതൃശക്തിയും കൊണ്ട്‌ മുസ്‌ലിം കേരളത്തിന്റെ ഹൃദയ താരകമായിത്തീര്‍ന്ന വിപ്ലവ നായകനാണ്‌ വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി. ആലി മുസ്‌ലിയാരുടെ ശാക്തിക പിന്‍ബലവും സുധീരനായ പിന്‍ഗാമിയുമായിത്തീര്‍ന്ന്, വിസ്‌മയകരമായ യുദ്ധതന്ത്രങ്ങളും അനിതരമായ ഭരണ നൈപുണ്യവും പ്രകടിപ്പിച്ച പോരാളിയായിരുന്നു വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി. സന്ധിചെയ്യാത്ത സമരശക്തിയിലൂടെ സാമ്രാജ്യത്വക്കഴുകന്മാരെ വിറപ്പിച്ച കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ഇന്ത്യ ജന്മംനല്‌കിയ ആത്മാഭിമാനിയായ വിപ്ലവകാരിയാണ്‌. മലബാര്‍ സമരത്തില്‍ വര്‍ഗീയത കണ്ടവര്‍ പോലും വാരിയംകുന്നത്തിനെ വര്‍ഗീയവാദിയാക്കാന്‍ ധൈര്യപ്പെടാതിരുന്നത്‌ സമരത്തിലും ഭരണത്തിലും അദ്ദേഹം നിഷ്‌കര്‍ഷിച്ച മതമൈത്രി കൊണ്ടുതന്നെയാണ്‌.
വാരിയംകുന്നത്ത്‌ മൊയ്‌തീന്‍ കുട്ടി ഹാജിയുടെയും തുവ്വൂരിലെ പറവട്ടി കുഞ്ഞായിശുമ്മയുടെയും മകനായി 1866ല്‍ മഞ്ചേരിക്കടുത്ത്‌ നെല്ലിക്കുത്തിലാണ്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെ ജനനം. ആലി മുസ്‌ലിയാരുടെ കുടുംബവുമായി ബന്ധമുണ്ടായിരുന്ന ഹാജിയുടെ കുടുംബത്തിന്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ വിരുദ്ധ പോരാട്ടത്തില്‍ പാരമ്പര്യമുണ്ടായിരുന്നു. 1894-ലെ മണ്ണാര്‍ക്കാട്‌ ലഹളയില്‍ പങ്കെടുത്തതിനാല്‍ അന്തമാനിലേക്ക്‌ നാടുകടത്തപ്പെട്ടവരില്‍ ഹാജിയുടെ ഉപ്പയും ബന്ധുവായ പുന്നക്കാടന്‍ ചേക്കുഹാജിയും ഉള്‍പ്പെട്ടിരുന്നു. വള്ളുവങ്ങാട്‌ കുന്നുമ്മല്‍ പ്രൈമറി സ്‌കൂളിലെ പഠനശേഷം ആലി മുസ്‌ലിയാരുടെ പിതൃസഹോദരന്‍ എരിക്കുന്നന്‍ മമ്മദ്‌ കുട്ടി മുസ്‌ലിയാരില്‍ നിന്ന്‌ മതപഠനവും നടത്തി. പിന്നീട്‌ കൃഷിയിലേക്കും കച്ചവടത്തിലേക്കും തിരിഞ്ഞെങ്കിലും മണ്ണാര്‍ക്കാട്‌ ലഹള അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തില്‍ വഴിത്തിരിവായിത്തീര്‍ന്നു. ജന്മനാ കൈവന്ന ബ്രിട്ടീഷ്‌ വിരോധം, പിതാവ്‌ നാടുകടത്തപ്പെട്ടതോടെ മൂര്‍ച്ഛിച്ചു. പരസ്യമായ ബ്രിട്ടീഷ്‌ വിരുദ്ധ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളിലേക്ക്‌ ഇറങ്ങിയതും അതോടെയാണ്‌. സമരങ്ങള്‍ക്ക്‌ നേതൃത്വം നല്‌കണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട്‌ അക്കാലത്തെ പ്രമുഖ പണ്ഡിതന്മാര്‍ക്കെല്ലാം അദ്ദേഹം കത്തയച്ചു. ഈ കത്തുകള്‍ ശ്രദ്ധയില്‍ പെട്ടതോടെ ബ്രിട്ടീഷുകാര്‍ അദ്ദേഹത്തെ അറസ്റ്റുചെയ്യാനൊരുങ്ങി. അവര്‍ക്ക്‌ പിടികൊടുക്കാതെ വേഷപ്രച്ഛന്നനായി കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി നാടുവിട്ടു. ആ യാത്ര ചെന്നവസാനിച്ചത്‌ വിശുദ്ധ മക്കയിലായിരുന്നു. മൂന്നു വര്‍ഷത്തെ മക്കാജീവിതം അദ്ദേഹത്തെ നിപുണനായ ഒരു പണ്ഡിതനാക്കി മാറ്റി.
മലബാര്‍ സമരത്തിന്റെ ഏതാനും വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കു മുമ്പ്‌ നാട്ടില്‍ മടങ്ങിയെത്തിയെങ്കിലും ജന്മനാട്ടില്‍ താമസിക്കാന്‍ ഗവണ്‍മെന്റ്‌ അനുവദിച്ചില്ല. അതുകാരണം മൊറയൂരിനടുത്ത പോത്തുവെട്ടിപ്പാറയിലായിരുന്നു ആദ്യം താമസിച്ചത്‌. മലബാര്‍ കലക്ടര് ഇന്നിസിനെ കരുവാരക്കുണ്ട്‌ വെച്ച്‌ പതിയിരുന്ന്‌ കൊലപ്പെടുത്താന്‍ ശ്രമിച്ച കേസില്‍ ഹാജി കുറ്റക്കാരനാണെന്ന്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ രേഖകളില്‍ പറയുന്നുണ്ട്‌. അതിന്റെ പേരില്‍ അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെട്ടെങ്കിലും സംശയത്തിന്റെ ആനുകൂല്യത്തില്‍ വിട്ടയച്ചു. പോത്തുവെട്ടിപ്പാറയില്‍ കുറച്ചുകാലം താമസിച്ച ശേഷം ജന്മനാട്ടിലേക്ക്‌ പോകാന്‍ അനുവാദം ലഭിച്ചു.
ഹാജിയുടെ മാതാപിതാക്കള്‍ ഭൂവുടമകളും സമ്പന്നരുമായിരുന്നു. കുറച്ചുകാലം ഹാജിയും മരക്കച്ചവടം നടത്തി. അക്കാലത്ത്‌ അദ്ദേഹത്തിന്‌ അനേകം പോത്തുവണ്ടികളുണ്ടായിരുന്നു. അവയില്‍ മരം കയറ്റി കോഴിക്കോട്ടേക്ക്‌ പോകും. ഏറനാട്‌, വള്ളുവനാട്‌, കോഴിക്കോട്‌ എന്നിവിടങ്ങളിലെ വ്യാപാര പ്രമുഖരുമായും സാധാരണ തൊഴിലാളികളുമായും നല്ല ബന്ധമുണ്ടാക്കാന്‍ ഇത്‌ സഹായമേകി. മലബാര്‍ സമരകാലത്ത്‌ പോത്തുവണ്ടി, കാളവണ്ടി ഉടമകളെ സംഘടിപ്പിച്ച്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഗവണ്‍മെന്റിനും ജന്മിമാര്‍ക്കുമെതിരെ അണിനിരത്താനും എളുപ്പമായി.
ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനം ശക്തിയാര്‍ജിച്ചപ്പോള്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി സജീവ പ്രവര്‍ത്തകനായി. തുവ്വരിലെ ഖിലാഫത്ത്‌ കമ്മിറ്റിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്‌ പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്‌ കമ്മിറ്റിയില്‍ അംഗത്വം നല്‌കിയത്‌ എം പി നാരായണ മേനോനായിരുന്നുവെന്ന്‌ എം പി എസ്‌ മേനോന്‍ രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനത്തിലുണ്ടായിരുന്നില്ല എന്ന് വരുത്താന്‍ കെ മാധവന്‍ നായരെ പോലുള്ളവര്‍ ശ്രമിച്ചതുകൊണ്ടാവാം എം പി എസ്‌ മേനോന്‍ ഇത്‌ എടുത്തുപറഞ്ഞത്‌. ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനം ആരംഭിച്ചപ്പോള്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അതില്‍ ചേര്‍ന്നുവെന്നും അതിന്റെ പ്രധാന പ്രവര്‍ത്തകനായിത്തീര്‍ന്നുവെന്നും ഏറനാട്ടില്‍ പല സഭകളും സ്ഥാപിച്ചുവെന്നും ദിവാന്‍ ബഹാദൂര്‍ സി ഗോപാലന്‍ നായര്‍ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്‌. ആലി മുസ്‌ലിയാര്‍, കട്ടിലശ്ശേരി മുഹമ്മദ്‌ മുസ്‌ലിയാര്‍, എം പി നാരായണമേനോന്‍ തുടങ്ങിയവരായിരുന്നു ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനത്തില്‍ ഹാജിയുടെ ഉറ്റ സുഹൃത്തുക്കളും സഹപ്രവര്‍ത്തകരും. ആലി മുസ്‌ലിയാരെയാണ്‌ നേതാവായി ഹാജി അംഗീകരിച്ചത്‌.
1921-ആഗസ്‌തില്‍ തിരൂരങ്ങാടിയില്‍ പട്ടാളം നടത്തിയ ക്രൂരമായ നരനായാട്ടിനെ തുടര്‍ന്നാണ്‌ ഹാജി കൂടുതല്‍ കര്‍മശക്തിയാര്‍ജിച്ച്‌ രംഗത്തുവന്നത്‌. ആനക്കയത്തു നിന്ന്‌ ആറായിരത്തിലധികം ആയുധധാരികളായ ഖിലാഫത്ത്‌ പോരാളികളോടൊപ്പം അദ്ദേഹം ആഗസ്ത് 22ന്‌ പുറപ്പെട്ടു. ആലി മുസ്‌ലിയാരെ രക്ഷിക്കാനായിരുന്ന ആ പുറപ്പാട്‌. അക്കൂട്ടത്തില്‍ അഞ്ഞൂറിലധികം ഹിന്ദുക്കളുണ്ടായിരുന്നുവെന്ന്‌ സര്‍ദാര്‍ ചന്ത്രോത്ത്‌ തന്റെ ആത്മകഥയില്‍ പറയുന്നുണ്ട്‌. ചന്ത്രോത്ത്‌ എഴുതുന്നു: ``കുറുതായി മെലിഞ്ഞ്‌ കറുത്ത്‌, പല്ലുകള്‍ പലതും പോയി കവിളൊട്ടി, താടിയില്‍ കുറേശ്ശെ രോമം വളര്‍ത്തി, തടിച്ച വെള്ള ഷര്‍ട്ടും വെള്ളക്കോട്ടും ധരിച്ച്‌, ചുവന്ന രോമത്തൊപ്പിയണിഞ്ഞ്‌, അതിനു ചുറ്റും വെള്ള ഉറുമാല്‍ കെട്ടി, കരയുന്ന ചെരിപ്പും കൈയില്‍ വാളുമായി നല്‌ക്കുന്ന -ധീരത്വം സ്‌ഫുരിക്കുന്ന നേതാവിനെ കണ്ടപ്പോള്‍ അവിടെ കൂടിയിരുന്ന ജനഹൃദയം പടപടാ ഇടിച്ചു എന്നാണ്‌ പറയുന്നത്‌. കണ്ടാല്‍ അല്‌പം വിരൂപനെങ്കിലും അയാളുടെ കണ്ണുകള്‍ക്ക്‌ നല്ല കാന്തശക്തിയുണ്ടായിരുന്നു. അയാള്‍ വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയായിരുന്നു.'' (ദേശാഭിമാനി -1946 ആഗസ്ത് 25, ഉദ്ധരണം: കേരള മുസ്‌ലിം ഡയറക്‌ടറി)
അന്നത്തെ ഡപ്യൂട്ടി കലക്ടര് സി ഗോപാലന്‍ നായര്‍ ഹാജിയെ കുറിച്ചെഴുതുന്നു: ``വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ലഹളക്കാരുടെ പാരമ്പര്യമുള്ള ഒരു കുടുംബത്തിലെ ആളാണ്‌. മുമ്പൊരു ലഹളയില്‍ സഹകരിച്ചതിന്‌ പിതാവിനൊപ്പം കുട്ടിക്കാലത്തു തന്നെ അയാളെ നാടുകടത്തുകയുണ്ടായി. ആറേഴ്‌ കൊല്ലം മുമ്പ്‌ തിരിച്ചെത്തിയപ്പോള്‍ സ്വന്തം ഗ്രാമത്തിലയാളെ സ്ഥിരതാമസമാക്കാന്‍ അനുവദിച്ചില്ല. എന്നാല്‍ കുറച്ചുകാലത്തിനു ശേഷം തന്റെ ഗ്രാമത്തിലെത്തി ഒരു വണ്ടിക്കാരനായി ജീവിതമാരംഭിക്കുകയും ചെയ്‌തു. ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ആരംഭത്തോടെ അയാളതില്‍ ചേരുകയും അതിന്റെ മുഖ്യ പ്രവര്‍ത്തകരിലൊരാളായിത്തീരുകയും ചെയ്‌തു. സഭകള്‍ സംഘടിപ്പിക്കുകയും ചെയ്‌തു.
അങ്ങനെ ഏറനാട്ടിലെ ഖിലാഫത്തിന്റെ മാര്‍ഗദര്‍ശിയായിത്തീരുകയും ചെയ്‌തു. കലാപം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടതോടെ അയാള്‍ രാജാവായി. മാപ്പിള റിട്ടയേര്‍ഡ്‌ ഇന്‍സ്‌പെക്‌ടറായ ഖാന്‍ ബഹാദൂര്‍ ചേക്കുട്ടിയെ കൊലപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടയാള്‍ തന്റെ സ്ഥാനാരോഹണം നടത്തി. ഹിന്ദുക്കളുടെ രാജാവും മുഹമ്മദീയരുടെ അമീറും ഖിലാഫത്ത്‌ സേനയുടെ കേണലുമായി അയാള്‍ ചമഞ്ഞു. രോമത്തൊപ്പി, ഖിലാഫത്ത്‌ യൂണിഫോമും ബാഡ്‌ജും, കൈയിലൊരു വാള്‍ -ഇതായിരുന്നു അയാളുടെ വേഷം. ഏറനാടും വള്ളുവനാടും ഉള്‍പ്പെടെ തന്റെ രാജ്യത്ത്‌ അയാള്‍ പൂര്‍ണസ്വരാജ്‌ നടപ്പാക്കി. കൊള്ളയും കവര്‍ച്ചയും മൂലം രാജ്യനിവാസികള്‍ക്ക്‌ വലിയ കഷ്‌ടത നേരിട്ടതായി താന്‍ മനസ്സിലാക്കുന്നുവെന്നും അതിനാല്‍ ഇക്കൊല്ലം (1921) താന്‍ അവരുടെ മേല്‍ നികുതി ചുമത്തുന്നതല്ലെന്നും അടുത്ത കൊല്ലം നികുതി ഈടാക്കുന്നതാണെന്നും അദ്ദേഹം പ്രഖ്യാപിക്കുകയുണ്ടായി. തന്റെ രാജ്യാതിര്‍ത്തി വിട്ട്‌ പുറത്തുപോകാനാഗ്രഹിക്കുന്നവര്‍ക്ക്‌ അദ്ദേഹം പാസ്‌പോര്‍ട്ട്‌ നല്‌കുകയും ചെയ്‌തു.'' (മലബാര്‍ കലാപം, പേ.76-78)
കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെ നേതൃത്വത്തില്‍ തിരൂരങ്ങാടിയിലേക്ക്‌ പുറപ്പെട്ട സംഘം പാണ്ടിക്കാട്‌ പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷന്‍ ആക്രമിച്ച്‌ തോക്കും ആയുധങ്ങളും കൈക്കലാക്കി. മഞ്ചേരിയില്‍ കൊള്ള നടക്കുന്നുവെന്നറിഞ്ഞ്‌ സംഘം അങ്ങോട്ടുപോയി. കോണ്‍ഗ്രസ്‌ നേതാക്കളായ കെ മാധവന്‍ നായര്‍, കെ കേശവന്‍ നായര്‍ എന്നിവരുമായി സംഭാഷണം നടത്തി.നിയന്ത്രണങ്ങളില്ലാതെ കൊള്ളയും കൊലയും നടത്തിയിരുന്ന മാപ്പിളമാരെ അച്ചടക്കമുള്ളവരാക്കിയത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയാണ്‌. അദ്ദേഹം നേതൃരംഗത്തെത്തിയതോടെ ജനം കൂടുതല്‍ ശിക്ഷിതരായി. ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളത്തിനെതിരെ മാത്രമല്ല, അവരെ സഹായിക്കുന്ന ഹിന്ദു-മുസ്‌ലിം ജന്മിമാര്‍ക്കെതിരെയുമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ പോരാട്ടം. ഹിന്ദു-മുസ്‌ലിം സൗഹൃദത്തിന്റെ കാവലാളായിരുന്നു കുഞ്ഞമ്മദ്‌ ഹാജി. കേരളത്തില്‍ കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ ആധികാരിക ചരിത്രകാരന്‍ എ കെ പിള്ള എഴുതുന്നു: ``കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ലഹളക്കാരുടെ നേതൃത്വം സ്വീകരിച്ചതോടു കൂടി ലഹളയുടെ ഉദ്ദേശ്യം കുറേക്കൂടി വിപുലമായിത്തീര്‍ന്നു. അരാജകത്വ സ്ഥിതി കഴിയുന്നതും വരാതെ കണ്ട്‌ എല്ലാം ക്രമമായും ചില മുറകളനുസരിച്ചും പോകണമെന്ന്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിക്ക്‌ അഭിപ്രായമുണ്ടായിരുന്നു. അയാള്‍ തന്റെ അനുയായികളുടെ ഇടയില്‍ ചില നിയമങ്ങളെല്ലാം ഏര്‍പ്പെടുത്തി. അതില്‍ നിന്ന്‌ തെറ്റി നടക്കുന്നവരെ കഠിനമായി ശിക്ഷിച്ചു. അയാളുടെ കല്‌പനകളില്‍ ഒന്ന്‌, ഹിന്ദുക്കളെ ഉപദ്രവിച്ചുപോകരുതെന്നും തന്റെ പ്രത്യേക അനുമതിയോടു കൂടിയല്ലാതെ എതിര്‍പക്ഷത്തു നിന്ന്‌ തടവുകാരായി പിടിക്കുന്ന യാതൊരാളെയും വധിച്ചുപോകരുതെന്നും ഉള്ളതായിരുന്നു. സാമാന്യജനങ്ങളെ ശല്യപ്പെടുത്തുകയോ വീടുകളോ പീടികകളോ കൊള്ള നടത്തുകയോ ചെയ്യുന്നവരെ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെ വരുതിയില്‍ വിചാരണ ചെയ്‌ത്‌ തക്ക ശിക്ഷ നല്‌കിവന്നു. മുകളില്‍ പ്രസ്‌താവിച്ച പ്രകാരം ആഗസ്ത് 25ന്‌ മഞ്ചേരിയിലെ നമ്പൂതിരി ബേങ്ക്‌ കയ്യേറി അതിലുണ്ടായിരുന്ന പണ്ടങ്ങള്‍ അതിന്റെ ഉടമസ്ഥന്മാരെ വരുത്തി തിരിച്ചുകൊടുത്തത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെ ആദ്യപ്രവര്‍ത്തനമായിരുന്നു. അന്നേദിവസം മഞ്ചേരി നാല്‍ക്കവലയില്‍ വെച്ച്‌ ചെയ്‌ത പ്രഖ്യാപനത്തില്‍ ഹിന്ദുക്കള്‍ക്ക്‌ യാതൊരു ഉപദ്രവവും ഉണ്ടാക്കുന്നതല്ലെന്നും ഉറപ്പുനല്‌കിയിരുന്നു.'' (കോണ്‍ഗ്രസ്സും കേരളവും, പേ.446,447)
ഹാജിയും സംഘവും മഞ്ചേരിയില്‍ താമസിക്കുമ്പോള്‍, പുല്ലൂര്‍ നമ്പൂതിരിപ്പാട്‌ നടത്തിയിരുന്ന ബേങ്ക്‌ ചിലര്‍ കൊള്ളചെയ്യാനൊരുങ്ങി. അതിനെതിരെയുള്ള ഹാജിയുടെ നലിപാടിനെക്കുറിച്ച്‌ കെ മാധവന്‍ നായര്‍ എഴുതുന്നു: ``കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അന്നു തന്നെ (ആഗസ്ത് 25) മഞ്ചേരിയില്‍ താമസിച്ചു. അയാള്‍ മഞ്ചേരിയില്‍ താമസിക്കുന്നത്‌ അവിടത്തെ മാപ്പിളമാരില്‍ പലര്‍ക്കും ഒട്ടും തന്നെ ഇഷ്‌ടമുണ്ടായിരുന്നില്ല. അവിടെ പുല്ലൂര്‍ നമ്പൂതിരിയുടെ വക ഒരു ബാങ്ക്‌ ഉണ്ടായിരുന്നു. ആ ബാങ്ക്‌ കൊള്ള ചെയ്യാന്‍ അവര്‍ എല്ലാ ഏര്‍പ്പാടുകളും ചെയ്‌തുകൊണ്ടിരുന്ന അവസരത്തിലാണ്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അവിടെ വന്നിരുന്നത്‌. ഹാജി ഈ വര്‍ത്തമാനം അറിഞ്ഞു ബാങ്ക്‌ കാക്കാന്‍ തന്റെ സ്വന്തം ഭടന്മാരെ കാവല്‍ക്കാരായി നിര്‍ത്തി. പണ്ടത്തിന്റെ ഉടമസ്ഥര്‍ ലക്ഷ്യത്തോടു കൂടി വന്ന്‌ ചോദിക്കുന്ന പക്ഷം പണ്ടം മടക്കിക്കൊടുക്കുന്നതാണെന്ന്‌ വിളംബരം ചെയ്‌തു. പല ഹിന്ദുക്കളും മാപ്പിളമാരും അവിടെ ചെന്ന്‌ പണ്ടം മടക്കിക്കൊണ്ടു പോയി. ബാങ്കിലെ ഉടമസ്ഥന്‍ വാസുദേവന്‍ നമ്പൂതിരി ലഹള തുടങ്ങിയപ്പോള്‍ തന്നെ ഓടിയൊളിച്ചിരുന്നു. 25-ആം തിയ്യതി ഉച്ചതിരിയുന്നതുവരെ ഇങ്ങനെ പണ്ടം മടക്കിക്കൊടുത്തിരുന്നു.'' (മലബാര്‍ ലഹള, പേ.172)
ഇംഗ്ലീഷുകാരുടെ ഓഫീസുകള്‍ ചുട്ടുകരിക്കാന്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി കല്പിച്ചു. പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷനും രജിസ്‌ട്രാറാപ്പീസും കത്തിച്ചു. ഖജനാവ്‌ പൊളിച്ചു. അതില്‍ നിന്നു കിട്ടിയ പണം പുല്ലൂര്‍ നമ്പൂതിരിക്കു നല്‍കി. ബ്രഹ്‌മദത്തന്‍ നമ്പൂതിരി എഴുതുന്നു: ``മഞ്ചേരിയില്‍ അടുത്ത ദിവസം ചില സംഭവങ്ങളൊക്കെ ന ടന്നു. പുല്ലൂരുടെ ബാങ്ക്‌ കൊള്ളക്കാര്‍ കവര്‍ച്ച ചെയ്‌തു. പണയപ്പണ്ടങ്ങള്‍ എടുത്തുകൊണ്ടു പോയി. ജനാബ്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അതെല്ലാം മടക്കി കൊടുപ്പിച്ചു. ഖജാനയില്‍ നിന്നു കിട്ടിയ സംഖ്യയില്‍ നിന്ന്‌ പുല്ലൂരിനു നഷ്‌ടപരിഹാരം കൊടുത്തു.'' (ഖിലാഫത്ത്‌ സ്‌മരണകള്‍, പേ.54)
1921 ആഗസ്ത് 29ന്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയും സംഘവും റിട്ടയേര്‍ഡ്‌ ഇന്‍സ്‌പെക്‌ടര്‍ ചേക്കുട്ടിയെ കൊലപ്പെടുത്തി. 1894-ലും 1897-ലും നടന്ന മാപ്പിളമാരുടെ സായുധസമര കാലത്ത്‌ ഇന്‍സ്‌പെക്‌ടറായിരുന്ന ചേക്കുട്ടി വാരിയംകുന്നത്തിന്റെ കുടുംബത്തെ അതിക്രൂരമായി മര്‍ദിച്ചിരുന്നു.
1921 ആഗസ്ത് 25ന്‌ നടന്ന പൂക്കോട്ടൂര്‍ യുദ്ധത്തില്‍ പങ്കെടുക്കാന്‍ ഹാജിയും അനുയായികളും ശ്രമിച്ചെങ്കിലും അവരെത്തിയപ്പോഴേക്ക്‌ യുദ്ധം കഴിഞ്ഞിരുന്നു. പൂക്കോട്ടൂര്‍ നിവാസികള്‍ക്ക്‌ സാന്ത്വനം നല്‍കി കുറച്ചുകാലം അദ്ദേഹം അവിടെ താമസിച്ചു. വാരിയംകുന്നത്തിന്റെ സാന്നിധ്യത്തെ ഭയന്ന കൊണ്ടോട്ടി തങ്ങള്‍, തന്നെ സംരക്ഷിക്കണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാള കമാന്റര്‍ക്ക്‌ കത്തയച്ചു. ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ ഒത്താശക്കാരനായിരുന്നു കൊണ്ടോട്ടി തങ്ങള്‍. ഈ വിവരമറിഞ്ഞ ഹാജിയും സംഘവും പൂക്കോട്ടൂരില്‍ നിന്ന്‌ മഞ്ചേരിയിലേക്കും അവിടെ നിന്ന്‌ അരീക്കോട്ടേക്കും പോയി. അരീക്കോട്‌ നിന്ന്‌ 1921 ഒക്‌ടോബര്‍ 28ന്‌ സായുധ യോദ്ധാക്കളോടൊപ്പം കൊണ്ടോട്ടിയിലെത്തി. വഴിയില്‍ വെച്ച്‌ ഒട്ടേറെ മതപണ്ഡിതന്മാരും മുസ്‌ലിം യുവാക്കളും സംഘത്തില്‍ ചേര്‍ന്നു. കൊണ്ടോട്ടിയിലെത്തിയ ഉടനെ അവര്‍ പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷന്‍ തകര്‍ത്തു. രജിസ്‌ട്രാര്‍ ഓഫീസ്‌ കത്തിച്ചു. അവര്‍ പിന്നീട്‌ പോയത്‌ കൊണ്ടോട്ടി ഖുബ്ബയിലേക്കായിരുന്നു. ഖുബ്ബയിലുണ്ടായിരുന്ന ഹസന്‍കുട്ടി മൊല്ല നഗാറ അടിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. സഹായത്തിന്‌ ആളെക്കൂട്ടാനായിരുന്നു നഗാറ. അതിനാല്‍ സംഘം അത് തടഞ്ഞു. അനുസരിക്കാതിരുന്ന ഹസന്‍കുട്ടി മൊല്ലയെ ആരോ കുത്തിമലര്‍ത്തി. ഹാജിയും കൂട്ടരും ഖുബ്ബയിലേക്ക്‌ വരുന്നതു കണ്ട നസ്വ്‌റുദ്ദീന്‍ തങ്ങള്‍, കാര്യസ്ഥന്‍ കോയ ഹസന്‍ കോയ അധികാരി, അത്തറക്കാട്ട്‌ കുട്ട്യസ്സന്‍ എന്നിവര്‍ ഇരട്ടക്കുഴല്‍ തോക്കെടുത്ത്‌ തുരുതുരാ വെടിയുതിര്‍ക്കാന്‍ തുടങ്ങി. ഹാജിയുടെ സംഘത്തിലെ കമ്മു കൊല്ലപ്പെട്ടു.
കൊണ്ടോട്ടി തങ്ങളുടെ ആയുധങ്ങള്‍ പിടിച്ചെടുത്ത്‌ കോഴിക്കോട്ടെ ഹജുര്‍ കീഴ്‌പ്പെടുത്താനായിരുന്നു ഹാജി ഉദ്ദേശിച്ചതെന്ന്‌ ചില രേഖകളുണ്ട്‌. അത്തരമൊരു കിംവദന്തി കോഴിക്കോട്ട്‌ പ്രചരിക്കുകയും ചയ്‌തു. കൊണ്ടോട്ടിയില്‍ നിന്ന്‌ ഹാജിയും അനുയായികളും അരീക്കോട്ടേക്ക്‌ യാത്രയായി. അവിടെ നിന്ന്‌ കുറെ പേരെ കൂട്ടി നിലമ്പൂരിലേക്കും പോയി. പിന്നീട്‌ നിലമ്പൂരായിരുന്നു വാരിയംകുന്നത്തിന്റെ ഖിലാഫത്ത്‌ ആസ്ഥാനം.
തന്റെ അധീനതയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളില്‍ പലര്‍ക്കായി അദ്ദേഹം ചുമതല നല്‍കി. സഹോദരന്‍ മൊയ്‌തീന്‍കുട്ടിക്ക്‌ നിലമ്പൂര്‍ പുഴയുടെ വടക്കുഭാഗങ്ങളും, ചുങ്കത്തറയും ചുറ്റുമുള്ള സ്ഥലങ്ങളും വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞുട്ടിഹാജിക്കും എടക്കരയും പരിസര പ്രദേശങ്ങളും ചക്കുംപുറത്ത്‌ ആലിക്കുട്ടിക്കും, കൂറ്റമ്പാറ പ്രദേശങ്ങള്‍ ഉണ്ണിത്തറിക്കും കരുവാരക്കുണ്ട്‌, കാളികാവ്‌ ദേശങ്ങള്‍ വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കോയാമുഹാജിക്കും നല്‍കി. നീതിനിര്‍വഹണത്തില്‍ അവരെല്ലാം ഹാജിയുടെ കല്‍പനകള്‍ പൂര്‍ണമായും അനുസരിച്ചു. സപ്‌തംബര്‍ 20ന്‌ വെള്ളിനേഴിക്കടുത്ത്‌ വെച്ച്‌ മാപ്പിള നേതാക്കളുടെ സമ്മേളനം വാരിയംകുന്നത്ത്‌ വിളിച്ചുചേര്‍ത്തു. ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രക്ഷോഭത്തെ വിജയകരമായി മുന്നോട്ടുനയിക്കാവുന്ന സുപ്രധാന തീരുമാനങ്ങള്‍ സമ്മേളനം കൈക്കൊണ്ടു.
ഹിന്ദുപ്രജകളുടെ പരാതികള്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ഒത്തുതീര്‍പ്പാക്കി. സമുദായങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍ സ്‌നേഹവും ഐക്യവും നിലനിര്‍ത്താന്‍ അദ്ദേഹം നിരവധി നിയമങ്ങള്‍ കൊണ്ടുവന്നു. ഇവ്വിഷയങ്ങള്‍ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി ദ ഹിന്ദു പത്രത്തിന്‌ അദ്ദേഹം അയച്ച കത്ത്‌ പ്രസക്തമാണ്‌. വാരിയംകുന്നത്ത്‌ സ്ഥാപിച്ച കോടതി മൂന്നുപേരെ വധശിക്ഷയ്‌ക്ക്‌ വിധിച്ചിരുന്നു. ഹിന്ദു സ്‌ത്രീകളെ മാനഭംഗപ്പെടുത്തിയതായിരുന്നു അവര്‍ക്കെതിരെയുണ്ടായിരുന്ന കുറ്റം. റോഡ്‌, കടവുകള്‍ എന്നിവയില്‍ ചുങ്കം പിരിവ്‌ ആരംഭിച്ചത്‌ ഹാജിയായിരുന്നു. സമര ഭടന്മാരുടെ രജിസ്റ്റര്‍ ഉണ്ടാക്കി, അവരുടെ ദിനസരിക്കുറിപ്പുകള്‍ തയ്യാറാക്കി. ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളത്തില്‍ നിന്ന്‌ കണ്ടെടുത്ത സിഗ്‌നല്‍ സിസ്റ്റം ഉപയോഗിച്ച്‌ പട്ടാളക്കാരുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ സൂക്ഷ്‌മ നിരീക്ഷണത്തിലാക്കി. ബ്രിട്ടീഷ്‌ രീതിയില്‍ തന്നെയായിരുന്നു ഹാജിയുടെയും ഭരണം. കലക്ടര്, ഗവര്‍ണര്‍, വൈസ്രോയി, രാജാവ്‌ എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്ഥാനപ്പേരുകളും അനുസരിച്ചു. വാര്‍ത്താ വിനിമയ രീതിയും പകര്‍ത്തി.
വിപ്ലവത്തിന്റെ രണ്ടാം ഘട്ടത്തില്‍ ബ്രിട്ടീഷുകാര്‍ ക്രൂരമര്‍ദനങ്ങള്‍ പുറത്തെടുത്തപ്പോള്‍ ഹാജിയും സംഘവും ഗറില്ലായുദ്ധം പരീക്ഷിച്ചു. ബ്രിട്ടീഷുകാരെ ഞെട്ടിച്ച യുദ്ധമുറയായിരുന്നു ഇത്‌. 400 പേരടങ്ങുന്ന ഹാജിയുടെ സംഘം പാണ്ടിക്കാട്ടെ ഒരു ഗൂര്‍ഖാ ക്യാമ്പ്‌ ഒരു രാത്രികൊണ്ട്‌ ആക്രമിച്ച്‌ 75 ഗൂര്‍ഖകളെ കൊന്നൊടുക്കി. കുപിതരായ ബ്രിട്ടീഷുകാര്‍ മാപ്പിളവീടുകള്‍ കയ്യേറി ബയണറ്റുകൊണ്ട്‌ പുരുഷന്മാരെ കുത്തിക്കൊന്നു. സ്‌ത്രീകളെ അപമാനിച്ചശേഷം വെട്ടിക്കൊന്നു. ആലി മുസ്‌ല്യാരുടെയും കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെയും നെല്ലിക്കുത്തിലെ വീടുകള്‍ കൈബോംബുകൊണ്ട്‌ ചുട്ടെരിച്ചു.
പാണ്ടിക്കാട്ടെ പട്ടാളക്യാമ്പ്‌ ആക്രമിക്കാന്‍ ചെമ്പ്രശ്ശേരി തങ്ങളുമായി ചേര്‍ന്ന്‌ പദ്ധതിയൊരുക്കിയതും കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയായിരുന്നു. കാളികാവിനടുത്ത കല്ലാമൂലയില്‍ വെച്ചു നടന്ന ഏറ്റുമുട്ടലില്‍ ഹാജിയുടെ സൈന്യത്തിലെ 35 പേര്‍ കൊല്ലപ്പെട്ടു. അതിനെത്തുടര്‍ന്ന്‌ ഗൂഡല്ലൂര്‍ പോലീസ്‌ ട്രയിനിംഗ്‌ ക്യാമ്പ്‌ ആക്രമിച്ച്‌ ഒട്ടേറെ ബ്രിട്ടീഷുകാരെ വകവരുത്തി. പിന്നീട്‌ കല്ലാമൂലയില്‍ തിരിച്ചെത്തിയ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അവിടെത്തന്നെ സ്ഥിരതാമസമാക്കാന്‍ തീരുമാനിച്ചു.
ഇതിനിടെയാണ്‌ ചെമ്പ്രശ്ശേരി തങ്ങളും സംഘവും പോലീസിന്‌ കീഴൊതുങ്ങിയ വിവരമെത്തിയത്‌. ചെറുത്തുനില്‌പ്‌ അസാധ്യമാണെന്ന്‌ മനസ്സിലാക്കിയതോടെ ഹാജിയുടെ സംഘത്തിലെ ചിലരും കീഴൊതുങ്ങി. ഹാജിയുമായി അടുപ്പമുണ്ടായിരുന്ന ഇന്‍സ്‌പെക്‌ടര്‍ രാമനാഥ അയ്യരും സുബൈദാര്‍ കൃഷ്‌ണപ്പണിക്കരും കോണ്‍സ്റ്റബിള്‍ ഗോപാല മേനോനും അദ്ദേഹത്തിന്‌ സുരക്ഷിതത്വം വാഗ്‌ദാനം ചെയ്‌തിരുന്നു. മക്കയിലേക്ക്‌ നാടുകടത്താനാണ്‌ തീരുമാനമെന്നും മറ്റൊരു ശിക്ഷയും നല്‍കില്ലെന്നും അവര്‍ മുഖേന ഉറപ്പ്‌ കിട്ടിയിരുന്നു. പക്ഷേ, അതൊരു കൊടും ചതിയായിരുന്നു. 1922 ജനുവരി ആറിന്‌ ഹാജിയും 20 അനുയായികളും മുന്‍നിശ്ചയപ്രകാരം ബ്രിട്ടീഷ്‌ താവളത്തിലെത്തി. ആയുധം വെച്ച്‌ ഹസ്‌തദാനത്തിനായി കൈ നീട്ടിയതോടെ അവര്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കയ്യില്‍ വിലങ്ങുവെച്ചു. കല്ലാമൂലയില്‍ വെച്ചായിരുന്നു ഈ സംഭവം. ചേക്കുട്ടി ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള അനുയായികളെയും ഹാജിയെയും അവിടെനിന്ന്‌ മഞ്ചേരിയിലേക്ക്‌ കൊണ്ടുപോകുന്നത്‌ കാണാന്‍ വണ്ടൂര്‍ മുതല്‍ മഞ്ചേരിവരെ നാനാജാതി മതസ്ഥര്‍ പൊതുനിരത്തില്‍ കൂട്ടമായി കാത്തുനിന്നു. മഞ്ചേരിയില്‍ നിന്ന്‌ മലപ്പുറത്തേക്ക്‌ കൊണ്ടുവന്ന ഹാജിക്ക്‌ മാര്‍ഷ്യല്‍ കോടതി വധശിക്ഷ വിധിച്ചു. 1922 ജനുവരി 20 ന്‌ രാവിലെ മലപ്പുറം കോട്ടക്കുന്നിന്റെ ചരിവില്‍ ആ ഇതിഹാസം അസ്‌തമിച്ചു.
ഒരു കാലഘട്ടം നിറയെ മാപ്പിളമാരുടെ ആത്മധൈര്യത്തിന്റെയും അഭിമാനത്തിന്റെയും പേരായിരുന്നു വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി. വെള്ളപ്പട്ടാളത്തിന്റെ ഔദാര്യങ്ങള്‍പറ്റി അവര്‍ക്ക്‌ പുറംചൊറിഞ്ഞവര്‍ ആരായിരുന്നോ, അവരായിരുന്നു വാരിയംകുന്നത്തിന്റെ ശത്രുക്കള്‍. കോന്തുനായരും കൊണ്ടോട്ടി തങ്ങളും വാരിയംകുന്നത്തിന്‌ സമമായിരുന്നു.
“ഉണ്ടെടോ എനിക്ക്‌ പറയാന്‍.... ഞങ്ങള്‍ മാപ്പിളമാര്‍. മരണവും അന്തസ്സോടെ
ആവണമെന്ന്‌ ആഗ്രഹിക്കുന്നവര്‍... നിങ്ങള്‍, ഇംഗ്ലീഷുകാര്‍ കണ്ണ്‌ കെട്ടിപുറംതിരിച്ച്‌ നിര്‍ത്തി വെടിവെച്ച്‌ കൊല്ലലാണ്‌ പതിവ്‌... ഇവനെ അത് ചെയ്യരുത്‌.എനിക്ക്‌ ഈ നാടിന്റെ മണ്ണ്‌ കണ്ട്‌ മരിക്കണം.....'' നിങ്ങള്‍ക്ക്‌ എന്നെവകവരുത്താം, പക്ഷേ തോല്‍പ്പിക്കാനാവില്ല...' ബ്രിട്ടീഷ്‌ സിംഹത്തെ വിറപ്പിച്ച ഈശബ്‌ദം വാരിയന്‍ കുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടേതായിരുന്നു. അവസാനാഗ്രഹം അന്വേഷിച്ച ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളക്കാര്‍ക്ക്‌ നല്‍കിയ മറുപടിയാണിത്‌. വാരിയന്‍കുന്നത്തിന്റെ ആ വീരപോരാട്ട ചരിത്രത്തിന്‌ 93 ആണ്ട്‌ തികഞ്ഞു.1922 ജനുവരി 20ന്‌ രാവിലെ ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാള കോടതിയുടെ വിധിയനുസരിച്ച്‌ മലപ്പുറംമഞ്ചേരി റോഡിന്റെ ഒന്നാം മൈലിനടുത്ത കോട്ടക്കുന്നിന്റെ വടക്കേ ചരുവില്‍ വെച്ചാണ്‌അദ്ദേഹത്തെ വെടിവെച്ച്‌ കൊന്നത്‌. ഒരുപാട്‌ മോഹനവാഗ്‌ദാനങ്ങളുടെ ലംഘനവും പരമവഞ്ചനയുടെ പരിണിതിയുമായിരുന്നു `മരണവെടിവെപ്പാ'യി പരിണമിച്ചത്‌.മൃതദേഹത്തോട്‌ചെയ്‌ത ക്രൂരത ചെറുത്ത്‌നില്‌പിന്റെ കാലത്ത്‌ രൂപപ്പെട്ട വൈരം,വിദ്വേഷത്തിന്റെ അടയാളമായി. മൃതദേഹവും സമാന്തര-സ്വതന്ത്ര മാപ്പിള സര്‍ക്കാറിന്റെവിലപെട്ട അനേകം രേഖകളടങ്ങുന്ന മരപ്പെട്ടിയും വിറകും മണ്ണെണ്ണയും കൊണ്ട്‌ കത്തിച്ച്‌നശിപ്പിച്ചുവെന്നാണ്‌ ചരിത്രരേഖകളില്‍ കാണുന്നത്‌.മൂന്ന്‌ മണിക്കൂര്‍ നേരത്തെ എരിപൊരിയലിന്‌ ശേഷം അവശേഷിച്ച എല്ലുകള്‍
പെറുക്കിയെടുത്ത്‌ ഒരു പ്രത്യേക ബാഗിലാക്കി ബാറ്ററി വിംഗ്‌ ബാരക്കിലേക്ക്‌ മടങ്ങി.പിന്നീടവിടെ ആനന്ദാഘോഷത്തിന്റെ തിമിരതിമര്‍പ്പായിരുന്നു. മദ്യകുപ്പികള്‍കൂട്ടിമുട്ടുന്ന കലപില ശബ്‌ദങ്ങള്‍... പട്ടാളക്കാര്‍ മദോന്മത്തരായി നൃത്തം വെച്ചു.ആഘോഷത്തിനൊടുവില്‍ ബാറ്ററിയിലെ എല്ലാ അംഗങ്ങള്‍ക്കും 150 രൂപ വീതം പാരിതോഷികംവിതരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു. ബാറ്ററി അസി. കമാന്റര്‍ക്ക്‌ 500 രൂപയും 15 ഏക്കര്‍ഭൂമിയും.....
വാരിയന്‍കുന്നത്ത്‌ മൊയ്‌തീന്‍കുട്ടി ഹാജിയുടെയും കുഞ്ഞായിശുമ്മ ഹജ്ജുമ്മയുടെയും
മകനായി 1866ല്‍ ജനിച്ച ഹാജി, വയസ്സിന്റെ 20, 24 കാലയളവ്‌ മുതല്‍ പൂര്‍ണ്ണ പ്രത്യക്ഷ
സമരത്തിലായിരുന്നു.സംസാര ചാരുതയും പ്രവര്‍ത്തനക്ഷമതയും ഉള്‍കാഴ്‌ചയും വഴി അദ്ദേഹത്തിന്‌ ജനസമ്മിതിയും ജനനേതൃത്വവും കൈവന്നത്‌ വിദേശി പരിശകള്‍ പകച്ചാണ്‌ കണ്ടത്‌. ജനങ്ങളുടെ ഈ ദേശീയ പ്രബുദ്ധത തല്ലികെടുത്താന്‍ പഠിച്ച പണി പരമാവധിയും ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളക്കാര്‍ പയറ്റി. മലബാര്‍ കലക്ടര് ഇ.എഫ്‌. തോമസ്‌ 1921 ഫെബ്രുവരി 25ന്‌ പുറപ്പെടുവിച്ച ഉത്തരവ്‌: “ഏറനാട്‌ താലൂക്കിലെ നെല്ലിക്കുത്ത്‌ ഖിലാഫത്ത്‌ യോഗങ്ങള്‍ ചേര്‍ന്ന്‌ പ്രസംഗം നടത്തുവാന്‍ പോകുന്നുവെന്നും അതിന്‌ സഹായങ്ങള്‍ ചെയ്‌ത്‌ വരുന്നത്‌ യു.ഗോപാലമേനോന്‍, കെ. മാധവന്‍ നായര്‍ എന്നീ ഉപജീവനമാര്‍ഗ്ഗമില്ലാത്ത രണ്ട്‌ എക്‌സ്‌ വക്കീലന്മാരും മറ്റൊന്ന്‌ മുമ്പ്‌ കഴിഞ്ഞിട്ടുള്ള മാപ്പിള ലഹളകളിലെല്ലാം എന്തെങ്കിലും പങ്കുണ്ടായിട്ടുള്ള വാരിയന്‍കുന്നത്ത്‌ വീട്ടിലെ കുഞ്ഞഹമ്മദാജിയുമാണെന്ന്‌ അറിവ്‌ കിട്ടിയതിനാല്‍ ഇവര്‍ ആരെങ്കിലുമോ മറ്റോ ഏറനാട്‌ താലൂക്കില്‍ യാതൊരു യോഗമെങ്കിലും ചേരുകയോ ആ താലൂക്കില്‍ എവിടെയെങ്കിലും പ്രസംഗിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നത്‌ നിരോധിച്ചരിക്കുന്നു.
(കോണ്‍ഗ്രസ്സും കേരളവും/എ.കെ. പിള്ള/പേ: 417)
ഭിന്നിപ്പിച്ച്‌ ഭരിക്കല്‍ ഈ മണ്ണില്‍ വിജയിക്കാതിരുന്നതിന്റെ പിന്നിലെ ഘടകവും
ഹാജിയുടെ ധീരതയില്‍ കലരുന്നതാണ്‌. വര്‍ഗ്ഗീയ ചേരിപോരിലൂടെ മുതലെടുക്കാന്‍ സ്വപ്‌നം കണ്ട്‌ പള്ളിക്ക്‌ മുമ്പില്‍ പന്നിയുടെ ശവവും അമ്പലത്തിന്‌ മുമ്പില്‍ പശുവിന്റെ ശവവും കൊണ്ടിട്ടപ്പോള്‍ ജനങ്ങള്‍ പരസ്‌പരം തമ്മിലടിക്കുന്നത്‌ ഹാജി തടഞ്ഞു. മഞ്ചേരിയിലെ നമ്പൂതിരി ബാങ്ക്‌ കൊള്ള ചെയ്യുന്നതില്‍ നിന്ന്‌ സംരക്ഷിച്ചതും നിലമ്പൂരിലെ കോവിലകത്തിന്‌ കാവലായതും ഹാജിയുടെ ജീവിതത്തിലെ ‘ഞങ്ങള്‍, നിങ്ങള്‍ വിദേശികള്‍ക്കെതിരെ ഒന്നാണെന്ന?തിന്റെ മൂര്‍ത്ത മാതൃകയാണ്‌. കേരള കോണ്‍ഗ്രസ്സിന്റെ
ആധികാരിക ചരിത്രകാരനായ എ.കെ. പിള്ള എഴുതുന്നു: ‘ഹാജി ലഹളക്കാരുടെ നേതൃത്വം സ്വീകരിച്ചതോടുകൂടി ലഹള കുറേക്കൂടി വിപുലമായിത്തീര്‍ന്നു. അരാജകത്വം വരാതെ കണ്ടുള്ള മുറകളും ക്രമങ്ങളും ഹാജിക്കുണ്ടായിരുന്നു. അദ്ദേഹം അനുയായികളോട്‌ ചില നിയന്ത്രണങ്ങളെല്ലാം കല്പിച്ചു. ഹിന്ദുക്കളെ അക്രമിക്കരുത്‌. തന്റെ പ്രത്യേക അനുമതിയില്ലാതെ എതിര്‍പക്ഷത്തുനിന്നും തടവുകാരായി പിടിക്കുന്ന യാതൊരാളെയും വധിക്കരുത്‌. സാമാന്യജനങ്ങള ശല്യപ്പെടുത്തുകയോ വീട്‌-പീടികകള്‍ കൊള്ളയടിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നവരെ ഹാജിക്ക്‌ മുമ്പാകെ വരുത്തി വിചാരണ ചെയ്‌ത്‌ ശക്തമായ ശിക്ഷ നല്‍കുക''
(കോണ്‍ഗ്രസ്സും കേരളവും/ പേ. 446, 447)
“അലാവുദ്ദീന്റെ അല്‍ഭുത വിളക്ക്‌ പോലെയായിരുന്നു ചെറുത്ത്‌ നില്‌പിന്റെ മലബാറിയന്‍ മുഖം. ഇതിന്റെ പിന്നിലെ വാരിയന്‍കുന്നത്തിന്റെ കയ്യും മെയ്യും ചന്ദ്രപ്രകാശത്തിന്‌ സൂര്യന്‍ മുഖ്യമാകുന്നത്‌ പോലെയായിരുന്നു. 1857-ല്‍ ഉണ്ടായ ഇന്ത്യന്‍ ശിപായി ലഹളക്ക്‌ ശേഷം ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഗവണ്‍മെന്റും ഇന്ത്യക്കാരുമായി നടന്ന സംഘട്ടനങ്ങളില്‍ വെച്ചേറ്റവും ഗംഭീരമായ മലബാര്‍ കലാപത്തില്‍ ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ എതിരാളികളില്‍ അഗ്രഗണ്യനായിരുന്നു കുഞ്ഞഹമ്മദാജി''
(കെ. മാധവന്‍ നായര്‍/ മലബാര്‍ കലാപം/ പേ: 278)
1921-ലെ വിമോചന സമരം ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളക്കാരെ അല്‍ഭുതപ്പെടുത്തിയെന്നത്‌ വസ്‌തുതയാണ്‌.
പലപ്രദേശങ്ങളിലും പട്ടാളക്കാര്‍ കടന്നുവരാന്‍ ഭയപ്പെട്ടു. ഹാജിയുടെ നീക്കങ്ങളിലൂടെ 200 വില്ലേജുകളില്‍ നീണ്ട ആറ്‌ മാസക്കാലം ബ്രിട്ടീഷ്‌കാര്‍ക്ക്‌ കടന്നുവരാനാവാത്തവിധം സ്വതന്ത്ര മാപ്പിള സര്‍ക്കാര്‍ നിലവില്‍ വന്നു. ഹിന്ദുക്കളും-മുസ്‌ലിംകളും ഹാജിയുടെ പാസ്‌പോര്‍ട്ടോടുകൂടി മാത്രമായിരുന്നു യാത്ര നടത്തിയിരുന്നത്‌. ബ്രിട്ടീഷ്‌ വേദാളന്മാരെ ജാതി നോക്കാതെ അദ്ദേഹം കൈകാര്യം ചെയ്‌തു.
ഇന്ത്യയിലെ കൂലി ചരിത്രകാരന്മാരും അല്ലാത്തവരും ഹാജിയേയും അദ്ദേഹം നയിച്ച സമരങ്ങളേയും കാണാതിരുന്നതും കാണായ്‌മ നടിച്ചതും ഖേദകരമായ വസ്‌തുതയാണ്‌. സ്വാതന്ത്ര്യ സമര ചരിത്രമെഴുതിയപ്പോള്‍ 1921-ലെ മലബാര്‍ കലാപവും അതിന്റെ നായകരും അവര്‍ക്ക്‌ ഒന്നുമായിരുന്നില്ല. ‘സത്യത്തില്‍ ചരിത്രത്തിന്റെ നേര്‍വായനയും എഴുത്തും നടക്കുന്നിടത്ത്‌ ഭഗത്‌സിംഗിന്റെയും റാസ്‌ബീഹാരിന്റെയും ഹിറ്റ്‌ലറോടും മുസോളിനിയോടും ചേര്‍ന്ന്‌ പോലും യുദ്ധത്തിനൊരുങ്ങിയ സുഭാഷ്‌ ചന്ദ്രബോസിന്റെയും മുമ്പിലായിരിക്കും സമാന്തര ഭരണം സ്ഥാപിച്ച്‌ വിപ്ലവം നയിച്ച മലബാറില്‍ ഇംഗ്ലീഷ്‌
ഭരണം തുടച്ച്‌ നീക്കപ്പെട്ട മലബാര്‍ കലാപം '' എന്ന് 1921 ആഗസ്റ്റ്‌ 20-ലെ ലണ്ടന്‍ ടൈംസില്‍ എഴുതിപ്പിച്ച കുഞ്ഞഹമ്മദാജി, ജാലിയന്‍വാലാബാഗിന്‌ പോലും സാക്ഷിയായ പഞ്ചാബിലേതിനെക്കാളും പോലീസ്‌ ക്യാമ്പുകള്‍ ഒന്നു കൂകിയാല്‍ കേള്‍ക്കുംവിധം അടുത്തടുത്തുള്ള മലപ്പുറത്തും പരിസരത്തുമാണ് ഇതിഹാസം രചിച്ച പോര്‍മുഖം തുറന്നത് . ഇന്നത്തെ എം.എസ്‌.പി. (മലബാര്‍
സ്‌പെഷ്യല്‍ പോലീസ്‌), എം.എസ്‌.എഫ്‌. (മലപ്പുറം സ്‌പെഷ്യല്‍ ഫോഴ്‌സ്‌)ല്‍ നിന്ന്‌ ലോപിച്ചതാണ്‌ . ഇവിടത്തെ ചെറുത്ത്‌ നില്‌പിന്റെ ചൂടുംചൂരും അത്രയും ശക്തമായതിനാല്‍,അതൊതുക്കാനായിരുന്നു ഈ കൂലിപോലീസുകാര്‍.
പന്തല്ലൂര്‍ പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷന്‍, പോസ്റ്റ്‌ ഓഫീസ്‌, സര്‍വ്വേ ഓഫീസ്‌ എന്നിവ
കത്തിച്ചു ആയുധങ്ങള്‍ കൈവശപ്പെടുത്തി. ഹാജിയുടെ അവസാന ആക്രമണങ്ങളായിരുന്നു ഇത്‌.മാപ്പിള പോരാളികളോടൊത്ത്‌ ഒരവസാന പോരാട്ടത്തിന്‌ ഹാജി ഒരുങ്ങുന്നുണ്ടെന്ന്‌ മനസ്സിലാക്കി അധികാരികള്‍ എന്തുവിലകൊടുത്തും ഹാജിയെ ജീവനോടെ പിടിക്കാന്‍ തന്ത്രങ്ങള്‍ മെനഞ്ഞു. ഇന്റലിജന്‍സ്‌ മേധാവി മോറിന്‍ വില്യം മലപ്പുറത്ത്‌ പാഞ്ഞെത്തി കല്ലാമൂലയിലെ പട്ടാളത്തിന്റെ റോന്ത്‌ ചുറ്റല്‍ നിര്‍ത്താന്‍നിര്‍ദ്ദേശിച്ചു. കല്ലാമൂലയിലെ താളന്‍പൂന്‍ കുഴിമലയില്‍ വെച്ചായിരുന്നു ഹാജി അവശേഷിച്ച അനുയായികളുമായി തന്റെ രക്തസാക്ഷിത്വം സ്വപ്‌നം കണ്ട അവസാന പോരാട്ടത്തിന്‌ തയ്യാറെടുത്തത്‌. മോറിന്‍ വില്യമിന്റെ ആജ്ഞ പ്രകാരം ഏറനാട്‌, വള്ളുവനാടുകളില്‍ പട്ടാളക്കാര്‍ ചെണ്ടകൊട്ടിയറിയിച്ചു ``കീഴടങ്ങാന്‍ തയ്യാറുള്ളവര്‍ക്ക്‌
ചക്രവര്‍ത്തി തിരുമനസ്സ്‌ മാപ്പ്‌ നല്‍കാന്‍ തയ്യാര്‍...'' (ഒരാള്‍ക്കും മാപ്പ്‌കൊടുത്തില്ല.)ഹാജിയെ പിടികൂടാന്‍ ഒരുപാട്‌ ചാരന്മാരെ പരീക്ഷിച്ചെങ്കിലും വിജയിച്ചില്ല. ഒടുവില്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദാജിയുടെ അടുത്ത സുഹൃത്തുക്കളിലൊരാളും സാത്വികനുമായ ഉണ്യാലി മുസ്‌ല്യാരെ ആമു സൂപ്രണ്ടും ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഇന്റലിജന്‍സുകളും ഇടനിലക്കാരനാക്കി.
`കുഞ്ഞഹമ്മദാജിക്ക്‌ മാപ്പ്‌ നല്‍കി മക്കയിലേക്കയക്കാ'മെന്ന്‌ പറയുന്നത്‌ കേട്ട്‌
പാവം വീണതായിരിക്കണം.... പോലീസ്‌ നിര്‍ദ്ദേശിച്ച വഴികാട്ടിയുമൊത്ത്‌ താളന്‍പൂന്‍
കുഴിമലയില്‍ ചെന്ന്‌ ഹാജിയെ കണ്ട്‌ കാര്യം അറിയിച്ചു. അന്നത്തെ അസര്‍ നമസ്‌ക്കാരം
ഉണ്യാലി മുസ്‌ല്യാരുടെ നേതൃത്വത്തിലായിരുന്നു. നമസ്‌ക്കാരത്തിനിടയില്‍ മുസ്‌ല്യാരും
വഴികാട്ടിയും അറിയാതെ പിന്തുടര്‍ന്നിരുന്ന പട്ടാളം മിന്നലാക്രമണം നടത്തി.
വഞ്ചനക്ക്‌ ക്രൂര മുഖം കൂടി കൈവന്ന രീതിയിലൂടെയായിരുന്നു 1922 ജനുവരി 6ന്‌
വാരിന്‍കുന്നത്തിനേയും അനുയായികളേയും അധീനപ്പെടുത്തിയത്‌.
വാദവിചാരണയിലേര്‍പ്പെട്ടു. ``ഞാന്‍ പിറന്നത്‌ ഈ ഏറനാടിന്റെ വീരമണ്ണിലാണ്‌. ഇവിടെ
തന്നെ മരിച്ചു, ഈ മണ്ണില്‍ ലയിച്ച്‌ ചേരണമെന്നാണെന്റെ അഭിലാഷം. ഞാന്‍ മരിച്ച്‌
വീഴുന്നത്‌ സ്വതന്ത്രമണ്ണിലാണ്‌, നിങ്ങളുടെ അടിമത്വത്തില്‍ നിന്ന്‌ ചില മാസങ്ങള്‍
മോചിപ്പിക്കപ്പെട്ട മലബാറിന്റെ ഈ സ്വതന്ത്രഭൂമിയില്‍....'' താന്‍ കളങ്കമറ്റ
ധീരദേശാഭിമാനിയായിരുന്നെന്നാണ്‌ ഹാജി ഈ പ്രഖ്യാപനത്തിലൂടെ ഉറപ്പ്‌ വരുത്തുന്നത്‌.
ജനുവരി 20, ഇന്ത്യന്‍ സ്വാതന്ത്ര്യസമരചരിത്രത്തില്‍ വാരിയന്‍കുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദാജിയെന്ന വിപ്ലവകാരിയുടെ രക്തസാക്ഷിത്വത്തിന്‌ സാക്ഷ്യംവഹിച്ചദിനം. 'കണ്ണുമൂടിക്കെട്ടി പിന്നില് നിന്ന്‌ വെടിവയ്ക്കുന്ന നിങ്ങളുടെ പതിവുരീതി മാറ്റി എന്റെ മുന്നില്‍ വന്നുനിന്നു നേരെ നെഞ്ചിലേക്കു വെടിവയ്ക്കണമെന്നു പട്ടാളകമാന്‍ഡര്‍ കേണല്‍ ഹംഫ്രിയോട്‌ ആത്മാഭിമാനത്തോടെ പ്രതികരിച്ച ആ മാപ്പിളപ്പോരാളി 1922 ജനുവരി 20ാ‍ം തിയ്യതിമലപ്പുറം-മഞ്ചേരി പാതയിലെ കോട്ടക്കുന്നിന്റെ ചരിവില്‍ വച്ച്‌ ധീരമായി രക്തസാക്ഷിത്വം വരിച്ചു. സ്വാതന്ത്ര്യ സമര ചരിത്രത്തില്‍ വാരിയന്‍കുന്നന്‍ തിളങ്ങുന്ന അധ്യായമാണ്‌.ഒടുങ്ങാത്ത ബ്രിട്ടീഷ്‌ ജന്‍മി വിരോധത്തിന്റെ പ്രതീകമായിരുന്നു ആദേശസ്നേഹി. അതുകൊണ്ടു തന്നെയാണ്‌ അദ്ദേഹത്തെ കേവലം പ്രാകൃതനും പോത്തുവണ്ടിക്കാരനുമായി ചിത്രീകരിച്ച പുസ്തകത്തില്‍ തന്നെ മറ്റൊരിടത്ത്‌ അതു തിരുത്തിയെഴുതേണ്ടിവന്നത്‌. പൊടുന്നനെ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിന്റെ തീച്ചൂളയിലേക്ക്‌ എടുത്തെറിയപ്പെട്ട വ്യക്തിയായിരുന്നില്ല വാരിയന്‍കുന്നന്‍. അദ്ദേഹത്തിന്റെപിതാവ്‌ ധീര ദേശാഭിമാനിയായിരുന്നു. 1894ല്‍ ഇംഗ്ലീഷുകാര്‍ക്കെതിരേ നടന്ന മണ്ണാര്‍ക്കാട്ട്‌ യുദ്ധത്തില്‍ പങ്കെടുത്തതിന്‌ പിതാവിനെ ബ്രിട്ടീഷുകാര്‍ ആന്തമാനിലേക്ക്‌ നാടുകടത്തി. പിതൃസ്വത്തായ 200 ഏക്കര്‍ഭൂമികണ്ടുകെട്ടുകയുംചെയ്തു. അതിനാല്‍ മാതാവിന്റെവീട്ടിലാണുബാല്യകാലംകഴിച്ചുകൂട്ടിയത്‌.ഹിന്ദി, ഉര്‍ദു, അറബി, പേര്‍ഷ്യന്‍ ഭാഷകള്‍ സ്വായത്തമാക്കിയ വാരിയന്‍കുന്നന്‍ പിതാവിന്റെ പാത പിന്തുടര്‍ന്ന്‌ വ്യാപാരവും സാമൂഹികസേവനവും ആരംഭിച്ചു. കുറഞ്ഞകാലംകൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹംജനങ്ങള്‍ക്കുസ്വീകാര്യനായി.
ഖിലാഫത്ത്‌-നിസ്സഹകരണ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളില്‍ സജീവമായിപങ്കെടുത്തു.ബ്രിട്ടീഷുകാരെതുരത്തിയോടിക്കേണ്ടത്‌ മതബാധ്യതയാണെന്ന്‌ അദ്ദേഹംഉറച്ചുവിശ്വസിച്ചിരുന്നു.ഏതു വൈതരണികളെയും മറികടന്ന്‌ പോരാടാനുള്ള നിശ്ചയദാര്‍ഢ്യം ഹാജിയുടെ മനസ്സില്‍ വേരുറച്ചുനിന്നിരുന്നു. ഖിലാഫത്തിന്റെയും കോണ്‍ഗ്രസ്സിന്റെയും മുഖ്യസംഘാടകനായി അദ്ദേഹം സമരമുഖത്ത്‌ സുസജ്ജനായി.മിതവാദത്തിന്റെ കരിമ്പടം വലിച്ചെറിഞ്ഞ്‌ സാമ്രാജ്യത്വ ശക്തികളോടു പോരാടാന്‍ അദ്ദേഹംതയ്യാറായി. 1920 ഏപ്രില്‍ 29ന്‌ മഞ്ചേരിയില്‍ ചേര്‍ന്ന കോണ്‍ഗ്രസ്‌ ഖിലാഫത്ത്‌ സമ്മേളനത്തില്‍ ഹാജി തന്റെ നയം തുറന്നുപറഞ്ഞു. അതോടെ ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ നോട്ടപ്പുള്ളിയായി അദ്ദേഹംമാറി. ബ്രിട്ടീഷ്‌ വിരുദ്ധ പോരാട്ടം തുടങ്ങിയതോടെ ഇരുനൂറോളം താലൂക്കുകളില്‍ ഹാജിയും പോരാളികളും ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഭരണത്തെ ആറുമാസത്തേക്ക്‌ നിശ്ചലമാക്കി. 1921 ആഗസ്ത് 20ന്‌ കലക്ടര് തോമസ്‌, ഹിച്ച്‌ കോക്ക്‌ എന്നിവര്‍ തിരൂരങ്ങാടിയില്‍ വച്ച്‌ വാരിയന്‍കുന്നന്റെ സേനയോടു തോറ്റോടിയപ്പോള്‍ ലണ്ടന്‍ ടൈംസ്‌ എന്ന ഇംഗ്ലീഷ്‌ പത്രം മലബാറില്‍ ഇംഗ്ലീഷ്‌ ഭരണം അവസാനിച്ചെന്നാണ്‌ എഴുതിയത്‌. വാരിയന്‍കുന്നന്റെ വിപ്ലവവീര്യത്തിന്റെ അലയൊലികള്‍ ലണ്ടനില്‍ ബ്രിട്ടീഷ്‌ ആസ്ഥാനങ്ങളില്‍പ്പോലും കോളിളക്കം സൃഷ്ടിച്ചുവെന്നര്‍ഥം. മരണത്തെപ്പോലും നിര്‍ഭയമായിനേരിട്ട ആവിപ്ലവകാരിയുടെ രക്തസാക്ഷിത്വം ചരിത്രവിരോധികള്‍ വികലമാക്കിയാലും ആ അധ്യായം എന്നും ജ്വലിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കും .കാലുഷ്യത്തിന്റെ വര്‍ത്തമാനകാലത്ത്‌ നേരിനൊപ്പംനില്‍ക്കാന്‍ ആഓര്‍മകള്‍ നമുക്കുകരുത്തുപകരട്ടെ.
പിന്‍കുറി: ചരിത്രം പോരാളികളുടെ പാഠപുസ്തകമാണ്. ചരിത്രത്തെ തിരസ്കരിക്കാന്‍ തിരക്ക്കൂട്ടുന്നവര്‍ അത് തിരിച്ചറിഞ്ഞവരും.
🖊️
ᴀᴘ ᴀʙᴏᴏʙᴀᴄᴋᴇʀ ᴀɴsᴀʀᴀʙᴀᴅ
▌│█ ║▌║▌║ ║▌║▌║█│ ▌
𝟶 𝟶 𝟿 𝟽 𝟷 𝟻 𝟻 𝟾 𝟽 𝟹 𝟸 𝟼 𝟶 𝟶
****************ചരിത്ര വായന
അണമുറിയാത്ത സമരവീര്യവും അചഞ്ചലമായ നേതൃശക്തിയും കൊണ്ട്‌ മുസ്‌ലിം കേരളത്തിന്റെ ഹൃദയ താരകമായിത്തീര്‍ന്ന വിപ്ലവ നായകനാണ്‌ വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി. ആലി മുസ്‌ലിയാരുടെ ശാക്തിക പിന്‍ബലവും സുധീരനായ പിന്‍ഗാമിയുമായിത്തീര്‍ന്ന്, വിസ്‌മയകരമായ യുദ്ധതന്ത്രങ്ങളും അനിതരമായ ഭരണ നൈപുണ്യവും പ്രകടിപ്പിച്ച പോരാളിയായിരുന്നു വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി. സന്ധിചെയ്യാത്ത സമരശക്തിയിലൂടെ സാമ്രാജ്യത്വക്കഴുകന്മാരെ വിറപ്പിച്ച കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ഇന്ത്യ ജന്മംനല്‌കിയ ആത്മാഭിമാനിയായ വിപ്ലവകാരിയാണ്‌. മലബാര്‍ സമരത്തില്‍ വര്‍ഗീയത കണ്ടവര്‍ പോലും വാരിയംകുന്നത്തിനെ വര്‍ഗീയവാദിയാക്കാന്‍ ധൈര്യപ്പെടാതിരുന്നത്‌ സമരത്തിലും ഭരണത്തിലും അദ്ദേഹം നിഷ്‌കര്‍ഷിച്ച മതമൈത്രി കൊണ്ടുതന്നെയാണ്‌.
വാരിയംകുന്നത്ത്‌ മൊയ്‌തീന്‍ കുട്ടി ഹാജിയുടെയും തുവ്വൂരിലെ പറവട്ടി കുഞ്ഞായിശുമ്മയുടെയും മകനായി 1866ല്‍ മഞ്ചേരിക്കടുത്ത്‌ നെല്ലിക്കുത്തിലാണ്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെ ജനനം. ആലി മുസ്‌ലിയാരുടെ കുടുംബവുമായി ബന്ധമുണ്ടായിരുന്ന ഹാജിയുടെ കുടുംബത്തിന്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ വിരുദ്ധ പോരാട്ടത്തില്‍ പാരമ്പര്യമുണ്ടായിരുന്നു. 1894-ലെ മണ്ണാര്‍ക്കാട്‌ ലഹളയില്‍ പങ്കെടുത്തതിനാല്‍ അന്തമാനിലേക്ക്‌ നാടുകടത്തപ്പെട്ടവരില്‍ ഹാജിയുടെ ഉപ്പയും ബന്ധുവായ പുന്നക്കാടന്‍ ചേക്കുഹാജിയും ഉള്‍പ്പെട്ടിരുന്നു. വള്ളുവങ്ങാട്‌ കുന്നുമ്മല്‍ പ്രൈമറി സ്‌കൂളിലെ പഠനശേഷം ആലി മുസ്‌ലിയാരുടെ പിതൃസഹോദരന്‍ എരിക്കുന്നന്‍ മമ്മദ്‌ കുട്ടി മുസ്‌ലിയാരില്‍ നിന്ന്‌ മതപഠനവും നടത്തി. പിന്നീട്‌ കൃഷിയിലേക്കും കച്ചവടത്തിലേക്കും തിരിഞ്ഞെങ്കിലും മണ്ണാര്‍ക്കാട്‌ ലഹള അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതത്തില്‍ വഴിത്തിരിവായിത്തീര്‍ന്നു. ജന്മനാ കൈവന്ന ബ്രിട്ടീഷ്‌ വിരോധം, പിതാവ്‌ നാടുകടത്തപ്പെട്ടതോടെ മൂര്‍ച്ഛിച്ചു. പരസ്യമായ ബ്രിട്ടീഷ്‌ വിരുദ്ധ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളിലേക്ക്‌ ഇറങ്ങിയതും അതോടെയാണ്‌. സമരങ്ങള്‍ക്ക്‌ നേതൃത്വം നല്‌കണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട്‌ അക്കാലത്തെ പ്രമുഖ പണ്ഡിതന്മാര്‍ക്കെല്ലാം അദ്ദേഹം കത്തയച്ചു. ഈ കത്തുകള്‍ ശ്രദ്ധയില്‍ പെട്ടതോടെ ബ്രിട്ടീഷുകാര്‍ അദ്ദേഹത്തെ അറസ്റ്റുചെയ്യാനൊരുങ്ങി. അവര്‍ക്ക്‌ പിടികൊടുക്കാതെ വേഷപ്രച്ഛന്നനായി കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി നാടുവിട്ടു. ആ യാത്ര ചെന്നവസാനിച്ചത്‌ വിശുദ്ധ മക്കയിലായിരുന്നു. മൂന്നു വര്‍ഷത്തെ മക്കാജീവിതം അദ്ദേഹത്തെ നിപുണനായ ഒരു പണ്ഡിതനാക്കി മാറ്റി.
മലബാര്‍ സമരത്തിന്റെ ഏതാനും വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്കു മുമ്പ്‌ നാട്ടില്‍ മടങ്ങിയെത്തിയെങ്കിലും ജന്മനാട്ടില്‍ താമസിക്കാന്‍ ഗവണ്‍മെന്റ്‌ അനുവദിച്ചില്ല. അതുകാരണം മൊറയൂരിനടുത്ത പോത്തുവെട്ടിപ്പാറയിലായിരുന്നു ആദ്യം താമസിച്ചത്‌. മലബാര്‍ കലക്ടര് ഇന്നിസിനെ കരുവാരക്കുണ്ട്‌ വെച്ച്‌ പതിയിരുന്ന്‌ കൊലപ്പെടുത്താന്‍ ശ്രമിച്ച കേസില്‍ ഹാജി കുറ്റക്കാരനാണെന്ന്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ രേഖകളില്‍ പറയുന്നുണ്ട്‌. അതിന്റെ പേരില്‍ അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെട്ടെങ്കിലും സംശയത്തിന്റെ ആനുകൂല്യത്തില്‍ വിട്ടയച്ചു. പോത്തുവെട്ടിപ്പാറയില്‍ കുറച്ചുകാലം താമസിച്ച ശേഷം ജന്മനാട്ടിലേക്ക്‌ പോകാന്‍ അനുവാദം ലഭിച്ചു.
ഹാജിയുടെ മാതാപിതാക്കള്‍ ഭൂവുടമകളും സമ്പന്നരുമായിരുന്നു. കുറച്ചുകാലം ഹാജിയും മരക്കച്ചവടം നടത്തി. അക്കാലത്ത്‌ അദ്ദേഹത്തിന്‌ അനേകം പോത്തുവണ്ടികളുണ്ടായിരുന്നു. അവയില്‍ മരം കയറ്റി കോഴിക്കോട്ടേക്ക്‌ പോകും. ഏറനാട്‌, വള്ളുവനാട്‌, കോഴിക്കോട്‌ എന്നിവിടങ്ങളിലെ വ്യാപാര പ്രമുഖരുമായും സാധാരണ തൊഴിലാളികളുമായും നല്ല ബന്ധമുണ്ടാക്കാന്‍ ഇത്‌ സഹായമേകി. മലബാര്‍ സമരകാലത്ത്‌ പോത്തുവണ്ടി, കാളവണ്ടി ഉടമകളെ സംഘടിപ്പിച്ച്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഗവണ്‍മെന്റിനും ജന്മിമാര്‍ക്കുമെതിരെ അണിനിരത്താനും എളുപ്പമായി.
ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനം ശക്തിയാര്‍ജിച്ചപ്പോള്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി സജീവ പ്രവര്‍ത്തകനായി. തുവ്വരിലെ ഖിലാഫത്ത്‌ കമ്മിറ്റിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്‌ പ്രവര്‍ത്തിച്ചിരുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്‌ കമ്മിറ്റിയില്‍ അംഗത്വം നല്‌കിയത്‌ എം പി നാരായണ മേനോനായിരുന്നുവെന്ന്‌ എം പി എസ്‌ മേനോന്‍ രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനത്തിലുണ്ടായിരുന്നില്ല എന്ന് വരുത്താന്‍ കെ മാധവന്‍ നായരെ പോലുള്ളവര്‍ ശ്രമിച്ചതുകൊണ്ടാവാം എം പി എസ്‌ മേനോന്‍ ഇത്‌ എടുത്തുപറഞ്ഞത്‌. ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനം ആരംഭിച്ചപ്പോള്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അതില്‍ ചേര്‍ന്നുവെന്നും അതിന്റെ പ്രധാന പ്രവര്‍ത്തകനായിത്തീര്‍ന്നുവെന്നും ഏറനാട്ടില്‍ പല സഭകളും സ്ഥാപിച്ചുവെന്നും ദിവാന്‍ ബഹാദൂര്‍ സി ഗോപാലന്‍ നായര്‍ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്‌. ആലി മുസ്‌ലിയാര്‍, കട്ടിലശ്ശേരി മുഹമ്മദ്‌ മുസ്‌ലിയാര്‍, എം പി നാരായണമേനോന്‍ തുടങ്ങിയവരായിരുന്നു ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനത്തില്‍ ഹാജിയുടെ ഉറ്റ സുഹൃത്തുക്കളും സഹപ്രവര്‍ത്തകരും. ആലി മുസ്‌ലിയാരെയാണ്‌ നേതാവായി ഹാജി അംഗീകരിച്ചത്‌.
1921-ആഗസ്‌തില്‍ തിരൂരങ്ങാടിയില്‍ പട്ടാളം നടത്തിയ ക്രൂരമായ നരനായാട്ടിനെ തുടര്‍ന്നാണ്‌ ഹാജി കൂടുതല്‍ കര്‍മശക്തിയാര്‍ജിച്ച്‌ രംഗത്തുവന്നത്‌. ആനക്കയത്തു നിന്ന്‌ ആറായിരത്തിലധികം ആയുധധാരികളായ ഖിലാഫത്ത്‌ പോരാളികളോടൊപ്പം അദ്ദേഹം ആഗസ്ത് 22ന്‌ പുറപ്പെട്ടു. ആലി മുസ്‌ലിയാരെ രക്ഷിക്കാനായിരുന്ന ആ പുറപ്പാട്‌. അക്കൂട്ടത്തില്‍ അഞ്ഞൂറിലധികം ഹിന്ദുക്കളുണ്ടായിരുന്നുവെന്ന്‌ സര്‍ദാര്‍ ചന്ത്രോത്ത്‌ തന്റെ ആത്മകഥയില്‍ പറയുന്നുണ്ട്‌. ചന്ത്രോത്ത്‌ എഴുതുന്നു: ``കുറുതായി മെലിഞ്ഞ്‌ കറുത്ത്‌, പല്ലുകള്‍ പലതും പോയി കവിളൊട്ടി, താടിയില്‍ കുറേശ്ശെ രോമം വളര്‍ത്തി, തടിച്ച വെള്ള ഷര്‍ട്ടും വെള്ളക്കോട്ടും ധരിച്ച്‌, ചുവന്ന രോമത്തൊപ്പിയണിഞ്ഞ്‌, അതിനു ചുറ്റും വെള്ള ഉറുമാല്‍ കെട്ടി, കരയുന്ന ചെരിപ്പും കൈയില്‍ വാളുമായി നല്‌ക്കുന്ന -ധീരത്വം സ്‌ഫുരിക്കുന്ന നേതാവിനെ കണ്ടപ്പോള്‍ അവിടെ കൂടിയിരുന്ന ജനഹൃദയം പടപടാ ഇടിച്ചു എന്നാണ്‌ പറയുന്നത്‌. കണ്ടാല്‍ അല്‌പം വിരൂപനെങ്കിലും അയാളുടെ കണ്ണുകള്‍ക്ക്‌ നല്ല കാന്തശക്തിയുണ്ടായിരുന്നു. അയാള്‍ വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയായിരുന്നു.'' (ദേശാഭിമാനി -1946 ആഗസ്ത് 25, ഉദ്ധരണം: കേരള മുസ്‌ലിം ഡയറക്‌ടറി)
അന്നത്തെ ഡപ്യൂട്ടി കലക്ടര് സി ഗോപാലന്‍ നായര്‍ ഹാജിയെ കുറിച്ചെഴുതുന്നു: ``വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ലഹളക്കാരുടെ പാരമ്പര്യമുള്ള ഒരു കുടുംബത്തിലെ ആളാണ്‌. മുമ്പൊരു ലഹളയില്‍ സഹകരിച്ചതിന്‌ പിതാവിനൊപ്പം കുട്ടിക്കാലത്തു തന്നെ അയാളെ നാടുകടത്തുകയുണ്ടായി. ആറേഴ്‌ കൊല്ലം മുമ്പ്‌ തിരിച്ചെത്തിയപ്പോള്‍ സ്വന്തം ഗ്രാമത്തിലയാളെ സ്ഥിരതാമസമാക്കാന്‍ അനുവദിച്ചില്ല. എന്നാല്‍ കുറച്ചുകാലത്തിനു ശേഷം തന്റെ ഗ്രാമത്തിലെത്തി ഒരു വണ്ടിക്കാരനായി ജീവിതമാരംഭിക്കുകയും ചെയ്‌തു. ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ ആരംഭത്തോടെ അയാളതില്‍ ചേരുകയും അതിന്റെ മുഖ്യ പ്രവര്‍ത്തകരിലൊരാളായിത്തീരുകയും ചെയ്‌തു. സഭകള്‍ സംഘടിപ്പിക്കുകയും ചെയ്‌തു.
അങ്ങനെ ഏറനാട്ടിലെ ഖിലാഫത്തിന്റെ മാര്‍ഗദര്‍ശിയായിത്തീരുകയും ചെയ്‌തു. കലാപം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടതോടെ അയാള്‍ രാജാവായി. മാപ്പിള റിട്ടയേര്‍ഡ്‌ ഇന്‍സ്‌പെക്‌ടറായ ഖാന്‍ ബഹാദൂര്‍ ചേക്കുട്ടിയെ കൊലപ്പെടുത്തിക്കൊണ്ടയാള്‍ തന്റെ സ്ഥാനാരോഹണം നടത്തി. ഹിന്ദുക്കളുടെ രാജാവും മുഹമ്മദീയരുടെ അമീറും ഖിലാഫത്ത്‌ സേനയുടെ കേണലുമായി അയാള്‍ ചമഞ്ഞു. രോമത്തൊപ്പി, ഖിലാഫത്ത്‌ യൂണിഫോമും ബാഡ്‌ജും, കൈയിലൊരു വാള്‍ -ഇതായിരുന്നു അയാളുടെ വേഷം. ഏറനാടും വള്ളുവനാടും ഉള്‍പ്പെടെ തന്റെ രാജ്യത്ത്‌ അയാള്‍ പൂര്‍ണസ്വരാജ്‌ നടപ്പാക്കി. കൊള്ളയും കവര്‍ച്ചയും മൂലം രാജ്യനിവാസികള്‍ക്ക്‌ വലിയ കഷ്‌ടത നേരിട്ടതായി താന്‍ മനസ്സിലാക്കുന്നുവെന്നും അതിനാല്‍ ഇക്കൊല്ലം (1921) താന്‍ അവരുടെ മേല്‍ നികുതി ചുമത്തുന്നതല്ലെന്നും അടുത്ത കൊല്ലം നികുതി ഈടാക്കുന്നതാണെന്നും അദ്ദേഹം പ്രഖ്യാപിക്കുകയുണ്ടായി. തന്റെ രാജ്യാതിര്‍ത്തി വിട്ട്‌ പുറത്തുപോകാനാഗ്രഹിക്കുന്നവര്‍ക്ക്‌ അദ്ദേഹം പാസ്‌പോര്‍ട്ട്‌ നല്‌കുകയും ചെയ്‌തു.'' (മലബാര്‍ കലാപം, പേ.76-78)
കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെ നേതൃത്വത്തില്‍ തിരൂരങ്ങാടിയിലേക്ക്‌ പുറപ്പെട്ട സംഘം പാണ്ടിക്കാട്‌ പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷന്‍ ആക്രമിച്ച്‌ തോക്കും ആയുധങ്ങളും കൈക്കലാക്കി. മഞ്ചേരിയില്‍ കൊള്ള നടക്കുന്നുവെന്നറിഞ്ഞ്‌ സംഘം അങ്ങോട്ടുപോയി. കോണ്‍ഗ്രസ്‌ നേതാക്കളായ കെ മാധവന്‍ നായര്‍, കെ കേശവന്‍ നായര്‍ എന്നിവരുമായി സംഭാഷണം നടത്തി.നിയന്ത്രണങ്ങളില്ലാതെ കൊള്ളയും കൊലയും നടത്തിയിരുന്ന മാപ്പിളമാരെ അച്ചടക്കമുള്ളവരാക്കിയത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയാണ്‌. അദ്ദേഹം നേതൃരംഗത്തെത്തിയതോടെ ജനം കൂടുതല്‍ ശിക്ഷിതരായി. ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളത്തിനെതിരെ മാത്രമല്ല, അവരെ സഹായിക്കുന്ന ഹിന്ദു-മുസ്‌ലിം ജന്മിമാര്‍ക്കെതിരെയുമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ പോരാട്ടം. ഹിന്ദു-മുസ്‌ലിം സൗഹൃദത്തിന്റെ കാവലാളായിരുന്നു കുഞ്ഞമ്മദ്‌ ഹാജി. കേരളത്തില്‍ കോണ്‍ഗ്രസിന്റെ ആധികാരിക ചരിത്രകാരന്‍ എ കെ പിള്ള എഴുതുന്നു: ``കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ലഹളക്കാരുടെ നേതൃത്വം സ്വീകരിച്ചതോടു കൂടി ലഹളയുടെ ഉദ്ദേശ്യം കുറേക്കൂടി വിപുലമായിത്തീര്‍ന്നു. അരാജകത്വ സ്ഥിതി കഴിയുന്നതും വരാതെ കണ്ട്‌ എല്ലാം ക്രമമായും ചില മുറകളനുസരിച്ചും പോകണമെന്ന്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിക്ക്‌ അഭിപ്രായമുണ്ടായിരുന്നു. അയാള്‍ തന്റെ അനുയായികളുടെ ഇടയില്‍ ചില നിയമങ്ങളെല്ലാം ഏര്‍പ്പെടുത്തി. അതില്‍ നിന്ന്‌ തെറ്റി നടക്കുന്നവരെ കഠിനമായി ശിക്ഷിച്ചു. അയാളുടെ കല്‌പനകളില്‍ ഒന്ന്‌, ഹിന്ദുക്കളെ ഉപദ്രവിച്ചുപോകരുതെന്നും തന്റെ പ്രത്യേക അനുമതിയോടു കൂടിയല്ലാതെ എതിര്‍പക്ഷത്തു നിന്ന്‌ തടവുകാരായി പിടിക്കുന്ന യാതൊരാളെയും വധിച്ചുപോകരുതെന്നും ഉള്ളതായിരുന്നു. സാമാന്യജനങ്ങളെ ശല്യപ്പെടുത്തുകയോ വീടുകളോ പീടികകളോ കൊള്ള നടത്തുകയോ ചെയ്യുന്നവരെ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെ വരുതിയില്‍ വിചാരണ ചെയ്‌ത്‌ തക്ക ശിക്ഷ നല്‌കിവന്നു. മുകളില്‍ പ്രസ്‌താവിച്ച പ്രകാരം ആഗസ്ത് 25ന്‌ മഞ്ചേരിയിലെ നമ്പൂതിരി ബേങ്ക്‌ കയ്യേറി അതിലുണ്ടായിരുന്ന പണ്ടങ്ങള്‍ അതിന്റെ ഉടമസ്ഥന്മാരെ വരുത്തി തിരിച്ചുകൊടുത്തത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെ ആദ്യപ്രവര്‍ത്തനമായിരുന്നു. അന്നേദിവസം മഞ്ചേരി നാല്‍ക്കവലയില്‍ വെച്ച്‌ ചെയ്‌ത പ്രഖ്യാപനത്തില്‍ ഹിന്ദുക്കള്‍ക്ക്‌ യാതൊരു ഉപദ്രവവും ഉണ്ടാക്കുന്നതല്ലെന്നും ഉറപ്പുനല്‌കിയിരുന്നു.'' (കോണ്‍ഗ്രസ്സും കേരളവും, പേ.446,447)
ഹാജിയും സംഘവും മഞ്ചേരിയില്‍ താമസിക്കുമ്പോള്‍, പുല്ലൂര്‍ നമ്പൂതിരിപ്പാട്‌ നടത്തിയിരുന്ന ബേങ്ക്‌ ചിലര്‍ കൊള്ളചെയ്യാനൊരുങ്ങി. അതിനെതിരെയുള്ള ഹാജിയുടെ നലിപാടിനെക്കുറിച്ച്‌ കെ മാധവന്‍ നായര്‍ എഴുതുന്നു: ``കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അന്നു തന്നെ (ആഗസ്ത് 25) മഞ്ചേരിയില്‍ താമസിച്ചു. അയാള്‍ മഞ്ചേരിയില്‍ താമസിക്കുന്നത്‌ അവിടത്തെ മാപ്പിളമാരില്‍ പലര്‍ക്കും ഒട്ടും തന്നെ ഇഷ്‌ടമുണ്ടായിരുന്നില്ല. അവിടെ പുല്ലൂര്‍ നമ്പൂതിരിയുടെ വക ഒരു ബാങ്ക്‌ ഉണ്ടായിരുന്നു. ആ ബാങ്ക്‌ കൊള്ള ചെയ്യാന്‍ അവര്‍ എല്ലാ ഏര്‍പ്പാടുകളും ചെയ്‌തുകൊണ്ടിരുന്ന അവസരത്തിലാണ്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അവിടെ വന്നിരുന്നത്‌. ഹാജി ഈ വര്‍ത്തമാനം അറിഞ്ഞു ബാങ്ക്‌ കാക്കാന്‍ തന്റെ സ്വന്തം ഭടന്മാരെ കാവല്‍ക്കാരായി നിര്‍ത്തി. പണ്ടത്തിന്റെ ഉടമസ്ഥര്‍ ലക്ഷ്യത്തോടു കൂടി വന്ന്‌ ചോദിക്കുന്ന പക്ഷം പണ്ടം മടക്കിക്കൊടുക്കുന്നതാണെന്ന്‌ വിളംബരം ചെയ്‌തു. പല ഹിന്ദുക്കളും മാപ്പിളമാരും അവിടെ ചെന്ന്‌ പണ്ടം മടക്കിക്കൊണ്ടു പോയി. ബാങ്കിലെ ഉടമസ്ഥന്‍ വാസുദേവന്‍ നമ്പൂതിരി ലഹള തുടങ്ങിയപ്പോള്‍ തന്നെ ഓടിയൊളിച്ചിരുന്നു. 25-ആം തിയ്യതി ഉച്ചതിരിയുന്നതുവരെ ഇങ്ങനെ പണ്ടം മടക്കിക്കൊടുത്തിരുന്നു.'' (മലബാര്‍ ലഹള, പേ.172)
ഇംഗ്ലീഷുകാരുടെ ഓഫീസുകള്‍ ചുട്ടുകരിക്കാന്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി കല്പിച്ചു. പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷനും രജിസ്‌ട്രാറാപ്പീസും കത്തിച്ചു. ഖജനാവ്‌ പൊളിച്ചു. അതില്‍ നിന്നു കിട്ടിയ പണം പുല്ലൂര്‍ നമ്പൂതിരിക്കു നല്‍കി. ബ്രഹ്‌മദത്തന്‍ നമ്പൂതിരി എഴുതുന്നു: ``മഞ്ചേരിയില്‍ അടുത്ത ദിവസം ചില സംഭവങ്ങളൊക്കെ ന ടന്നു. പുല്ലൂരുടെ ബാങ്ക്‌ കൊള്ളക്കാര്‍ കവര്‍ച്ച ചെയ്‌തു. പണയപ്പണ്ടങ്ങള്‍ എടുത്തുകൊണ്ടു പോയി. ജനാബ്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അതെല്ലാം മടക്കി കൊടുപ്പിച്ചു. ഖജാനയില്‍ നിന്നു കിട്ടിയ സംഖ്യയില്‍ നിന്ന്‌ പുല്ലൂരിനു നഷ്‌ടപരിഹാരം കൊടുത്തു.'' (ഖിലാഫത്ത്‌ സ്‌മരണകള്‍, പേ.54)
1921 ആഗസ്ത് 29ന്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയും സംഘവും റിട്ടയേര്‍ഡ്‌ ഇന്‍സ്‌പെക്‌ടര്‍ ചേക്കുട്ടിയെ കൊലപ്പെടുത്തി. 1894-ലും 1897-ലും നടന്ന മാപ്പിളമാരുടെ സായുധസമര കാലത്ത്‌ ഇന്‍സ്‌പെക്‌ടറായിരുന്ന ചേക്കുട്ടി വാരിയംകുന്നത്തിന്റെ കുടുംബത്തെ അതിക്രൂരമായി മര്‍ദിച്ചിരുന്നു.
1921 ആഗസ്ത് 25ന്‌ നടന്ന പൂക്കോട്ടൂര്‍ യുദ്ധത്തില്‍ പങ്കെടുക്കാന്‍ ഹാജിയും അനുയായികളും ശ്രമിച്ചെങ്കിലും അവരെത്തിയപ്പോഴേക്ക്‌ യുദ്ധം കഴിഞ്ഞിരുന്നു. പൂക്കോട്ടൂര്‍ നിവാസികള്‍ക്ക്‌ സാന്ത്വനം നല്‍കി കുറച്ചുകാലം അദ്ദേഹം അവിടെ താമസിച്ചു. വാരിയംകുന്നത്തിന്റെ സാന്നിധ്യത്തെ ഭയന്ന കൊണ്ടോട്ടി തങ്ങള്‍, തന്നെ സംരക്ഷിക്കണമെന്നാവശ്യപ്പെട്ട്‌ ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാള കമാന്റര്‍ക്ക്‌ കത്തയച്ചു. ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ ഒത്താശക്കാരനായിരുന്നു കൊണ്ടോട്ടി തങ്ങള്‍. ഈ വിവരമറിഞ്ഞ ഹാജിയും സംഘവും പൂക്കോട്ടൂരില്‍ നിന്ന്‌ മഞ്ചേരിയിലേക്കും അവിടെ നിന്ന്‌ അരീക്കോട്ടേക്കും പോയി. അരീക്കോട്‌ നിന്ന്‌ 1921 ഒക്‌ടോബര്‍ 28ന്‌ സായുധ യോദ്ധാക്കളോടൊപ്പം കൊണ്ടോട്ടിയിലെത്തി. വഴിയില്‍ വെച്ച്‌ ഒട്ടേറെ മതപണ്ഡിതന്മാരും മുസ്‌ലിം യുവാക്കളും സംഘത്തില്‍ ചേര്‍ന്നു. കൊണ്ടോട്ടിയിലെത്തിയ ഉടനെ അവര്‍ പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷന്‍ തകര്‍ത്തു. രജിസ്‌ട്രാര്‍ ഓഫീസ്‌ കത്തിച്ചു. അവര്‍ പിന്നീട്‌ പോയത്‌ കൊണ്ടോട്ടി ഖുബ്ബയിലേക്കായിരുന്നു. ഖുബ്ബയിലുണ്ടായിരുന്ന ഹസന്‍കുട്ടി മൊല്ല നഗാറ അടിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. സഹായത്തിന്‌ ആളെക്കൂട്ടാനായിരുന്നു നഗാറ. അതിനാല്‍ സംഘം അത് തടഞ്ഞു. അനുസരിക്കാതിരുന്ന ഹസന്‍കുട്ടി മൊല്ലയെ ആരോ കുത്തിമലര്‍ത്തി. ഹാജിയും കൂട്ടരും ഖുബ്ബയിലേക്ക്‌ വരുന്നതു കണ്ട നസ്വ്‌റുദ്ദീന്‍ തങ്ങള്‍, കാര്യസ്ഥന്‍ കോയ ഹസന്‍ കോയ അധികാരി, അത്തറക്കാട്ട്‌ കുട്ട്യസ്സന്‍ എന്നിവര്‍ ഇരട്ടക്കുഴല്‍ തോക്കെടുത്ത്‌ തുരുതുരാ വെടിയുതിര്‍ക്കാന്‍ തുടങ്ങി. ഹാജിയുടെ സംഘത്തിലെ കമ്മു കൊല്ലപ്പെട്ടു.
കൊണ്ടോട്ടി തങ്ങളുടെ ആയുധങ്ങള്‍ പിടിച്ചെടുത്ത്‌ കോഴിക്കോട്ടെ ഹജുര്‍ കീഴ്‌പ്പെടുത്താനായിരുന്നു ഹാജി ഉദ്ദേശിച്ചതെന്ന്‌ ചില രേഖകളുണ്ട്‌. അത്തരമൊരു കിംവദന്തി കോഴിക്കോട്ട്‌ പ്രചരിക്കുകയും ചയ്‌തു. കൊണ്ടോട്ടിയില്‍ നിന്ന്‌ ഹാജിയും അനുയായികളും അരീക്കോട്ടേക്ക്‌ യാത്രയായി. അവിടെ നിന്ന്‌ കുറെ പേരെ കൂട്ടി നിലമ്പൂരിലേക്കും പോയി. പിന്നീട്‌ നിലമ്പൂരായിരുന്നു വാരിയംകുന്നത്തിന്റെ ഖിലാഫത്ത്‌ ആസ്ഥാനം.
തന്റെ അധീനതയിലുള്ള പ്രദേശങ്ങളില്‍ പലര്‍ക്കായി അദ്ദേഹം ചുമതല നല്‍കി. സഹോദരന്‍ മൊയ്‌തീന്‍കുട്ടിക്ക്‌ നിലമ്പൂര്‍ പുഴയുടെ വടക്കുഭാഗങ്ങളും, ചുങ്കത്തറയും ചുറ്റുമുള്ള സ്ഥലങ്ങളും വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞുട്ടിഹാജിക്കും എടക്കരയും പരിസര പ്രദേശങ്ങളും ചക്കുംപുറത്ത്‌ ആലിക്കുട്ടിക്കും, കൂറ്റമ്പാറ പ്രദേശങ്ങള്‍ ഉണ്ണിത്തറിക്കും കരുവാരക്കുണ്ട്‌, കാളികാവ്‌ ദേശങ്ങള്‍ വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കോയാമുഹാജിക്കും നല്‍കി. നീതിനിര്‍വഹണത്തില്‍ അവരെല്ലാം ഹാജിയുടെ കല്‍പനകള്‍ പൂര്‍ണമായും അനുസരിച്ചു. സപ്‌തംബര്‍ 20ന്‌ വെള്ളിനേഴിക്കടുത്ത്‌ വെച്ച്‌ മാപ്പിള നേതാക്കളുടെ സമ്മേളനം വാരിയംകുന്നത്ത്‌ വിളിച്ചുചേര്‍ത്തു. ഖിലാഫത്ത്‌ പ്രക്ഷോഭത്തെ വിജയകരമായി മുന്നോട്ടുനയിക്കാവുന്ന സുപ്രധാന തീരുമാനങ്ങള്‍ സമ്മേളനം കൈക്കൊണ്ടു.
ഹിന്ദുപ്രജകളുടെ പരാതികള്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി ഒത്തുതീര്‍പ്പാക്കി. സമുദായങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍ സ്‌നേഹവും ഐക്യവും നിലനിര്‍ത്താന്‍ അദ്ദേഹം നിരവധി നിയമങ്ങള്‍ കൊണ്ടുവന്നു. ഇവ്വിഷയങ്ങള്‍ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി ദ ഹിന്ദു പത്രത്തിന്‌ അദ്ദേഹം അയച്ച കത്ത്‌ പ്രസക്തമാണ്‌. വാരിയംകുന്നത്ത്‌ സ്ഥാപിച്ച കോടതി മൂന്നുപേരെ വധശിക്ഷയ്‌ക്ക്‌ വിധിച്ചിരുന്നു. ഹിന്ദു സ്‌ത്രീകളെ മാനഭംഗപ്പെടുത്തിയതായിരുന്നു അവര്‍ക്കെതിരെയുണ്ടായിരുന്ന കുറ്റം. റോഡ്‌, കടവുകള്‍ എന്നിവയില്‍ ചുങ്കം പിരിവ്‌ ആരംഭിച്ചത്‌ ഹാജിയായിരുന്നു. സമര ഭടന്മാരുടെ രജിസ്റ്റര്‍ ഉണ്ടാക്കി, അവരുടെ ദിനസരിക്കുറിപ്പുകള്‍ തയ്യാറാക്കി. ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളത്തില്‍ നിന്ന്‌ കണ്ടെടുത്ത സിഗ്‌നല്‍ സിസ്റ്റം ഉപയോഗിച്ച്‌ പട്ടാളക്കാരുടെ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ സൂക്ഷ്‌മ നിരീക്ഷണത്തിലാക്കി. ബ്രിട്ടീഷ്‌ രീതിയില്‍ തന്നെയായിരുന്നു ഹാജിയുടെയും ഭരണം. കലക്ടര്, ഗവര്‍ണര്‍, വൈസ്രോയി, രാജാവ്‌ എന്നിങ്ങനെയുള്ള സ്ഥാനപ്പേരുകളും അനുസരിച്ചു. വാര്‍ത്താ വിനിമയ രീതിയും പകര്‍ത്തി.
വിപ്ലവത്തിന്റെ രണ്ടാം ഘട്ടത്തില്‍ ബ്രിട്ടീഷുകാര്‍ ക്രൂരമര്‍ദനങ്ങള്‍ പുറത്തെടുത്തപ്പോള്‍ ഹാജിയും സംഘവും ഗറില്ലായുദ്ധം പരീക്ഷിച്ചു. ബ്രിട്ടീഷുകാരെ ഞെട്ടിച്ച യുദ്ധമുറയായിരുന്നു ഇത്‌. 400 പേരടങ്ങുന്ന ഹാജിയുടെ സംഘം പാണ്ടിക്കാട്ടെ ഒരു ഗൂര്‍ഖാ ക്യാമ്പ്‌ ഒരു രാത്രികൊണ്ട്‌ ആക്രമിച്ച്‌ 75 ഗൂര്‍ഖകളെ കൊന്നൊടുക്കി. കുപിതരായ ബ്രിട്ടീഷുകാര്‍ മാപ്പിളവീടുകള്‍ കയ്യേറി ബയണറ്റുകൊണ്ട്‌ പുരുഷന്മാരെ കുത്തിക്കൊന്നു. സ്‌ത്രീകളെ അപമാനിച്ചശേഷം വെട്ടിക്കൊന്നു. ആലി മുസ്‌ല്യാരുടെയും കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടെയും നെല്ലിക്കുത്തിലെ വീടുകള്‍ കൈബോംബുകൊണ്ട്‌ ചുട്ടെരിച്ചു.
പാണ്ടിക്കാട്ടെ പട്ടാളക്യാമ്പ്‌ ആക്രമിക്കാന്‍ ചെമ്പ്രശ്ശേരി തങ്ങളുമായി ചേര്‍ന്ന്‌ പദ്ധതിയൊരുക്കിയതും കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയായിരുന്നു. കാളികാവിനടുത്ത കല്ലാമൂലയില്‍ വെച്ചു നടന്ന ഏറ്റുമുട്ടലില്‍ ഹാജിയുടെ സൈന്യത്തിലെ 35 പേര്‍ കൊല്ലപ്പെട്ടു. അതിനെത്തുടര്‍ന്ന്‌ ഗൂഡല്ലൂര്‍ പോലീസ്‌ ട്രയിനിംഗ്‌ ക്യാമ്പ്‌ ആക്രമിച്ച്‌ ഒട്ടേറെ ബ്രിട്ടീഷുകാരെ വകവരുത്തി. പിന്നീട്‌ കല്ലാമൂലയില്‍ തിരിച്ചെത്തിയ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി അവിടെത്തന്നെ സ്ഥിരതാമസമാക്കാന്‍ തീരുമാനിച്ചു.
ഇതിനിടെയാണ്‌ ചെമ്പ്രശ്ശേരി തങ്ങളും സംഘവും പോലീസിന്‌ കീഴൊതുങ്ങിയ വിവരമെത്തിയത്‌. ചെറുത്തുനില്‌പ്‌ അസാധ്യമാണെന്ന്‌ മനസ്സിലാക്കിയതോടെ ഹാജിയുടെ സംഘത്തിലെ ചിലരും കീഴൊതുങ്ങി. ഹാജിയുമായി അടുപ്പമുണ്ടായിരുന്ന ഇന്‍സ്‌പെക്‌ടര്‍ രാമനാഥ അയ്യരും സുബൈദാര്‍ കൃഷ്‌ണപ്പണിക്കരും കോണ്‍സ്റ്റബിള്‍ ഗോപാല മേനോനും അദ്ദേഹത്തിന്‌ സുരക്ഷിതത്വം വാഗ്‌ദാനം ചെയ്‌തിരുന്നു. മക്കയിലേക്ക്‌ നാടുകടത്താനാണ്‌ തീരുമാനമെന്നും മറ്റൊരു ശിക്ഷയും നല്‍കില്ലെന്നും അവര്‍ മുഖേന ഉറപ്പ്‌ കിട്ടിയിരുന്നു. പക്ഷേ, അതൊരു കൊടും ചതിയായിരുന്നു. 1922 ജനുവരി ആറിന്‌ ഹാജിയും 20 അനുയായികളും മുന്‍നിശ്ചയപ്രകാരം ബ്രിട്ടീഷ്‌ താവളത്തിലെത്തി. ആയുധം വെച്ച്‌ ഹസ്‌തദാനത്തിനായി കൈ നീട്ടിയതോടെ അവര്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കയ്യില്‍ വിലങ്ങുവെച്ചു. കല്ലാമൂലയില്‍ വെച്ചായിരുന്നു ഈ സംഭവം. ചേക്കുട്ടി ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള അനുയായികളെയും ഹാജിയെയും അവിടെനിന്ന്‌ മഞ്ചേരിയിലേക്ക്‌ കൊണ്ടുപോകുന്നത്‌ കാണാന്‍ വണ്ടൂര്‍ മുതല്‍ മഞ്ചേരിവരെ നാനാജാതി മതസ്ഥര്‍ പൊതുനിരത്തില്‍ കൂട്ടമായി കാത്തുനിന്നു. മഞ്ചേരിയില്‍ നിന്ന്‌ മലപ്പുറത്തേക്ക്‌ കൊണ്ടുവന്ന ഹാജിക്ക്‌ മാര്‍ഷ്യല്‍ കോടതി വധശിക്ഷ വിധിച്ചു. 1922 ജനുവരി 20 ന്‌ രാവിലെ മലപ്പുറം കോട്ടക്കുന്നിന്റെ ചരിവില്‍ ആ ഇതിഹാസം അസ്‌തമിച്ചു.
ഒരു കാലഘട്ടം നിറയെ മാപ്പിളമാരുടെ ആത്മധൈര്യത്തിന്റെയും അഭിമാനത്തിന്റെയും പേരായിരുന്നു വാരിയംകുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജി. വെള്ളപ്പട്ടാളത്തിന്റെ ഔദാര്യങ്ങള്‍പറ്റി അവര്‍ക്ക്‌ പുറംചൊറിഞ്ഞവര്‍ ആരായിരുന്നോ, അവരായിരുന്നു വാരിയംകുന്നത്തിന്റെ ശത്രുക്കള്‍. കോന്തുനായരും കൊണ്ടോട്ടി തങ്ങളും വാരിയംകുന്നത്തിന്‌ സമമായിരുന്നു.
“ഉണ്ടെടോ എനിക്ക്‌ പറയാന്‍.... ഞങ്ങള്‍ മാപ്പിളമാര്‍. മരണവും അന്തസ്സോടെ
ആവണമെന്ന്‌ ആഗ്രഹിക്കുന്നവര്‍... നിങ്ങള്‍, ഇംഗ്ലീഷുകാര്‍ കണ്ണ്‌ കെട്ടിപുറംതിരിച്ച്‌ നിര്‍ത്തി വെടിവെച്ച്‌ കൊല്ലലാണ്‌ പതിവ്‌... ഇവനെ അത് ചെയ്യരുത്‌.എനിക്ക്‌ ഈ നാടിന്റെ മണ്ണ്‌ കണ്ട്‌ മരിക്കണം.....'' നിങ്ങള്‍ക്ക്‌ എന്നെവകവരുത്താം, പക്ഷേ തോല്‍പ്പിക്കാനാവില്ല...' ബ്രിട്ടീഷ്‌ സിംഹത്തെ വിറപ്പിച്ച ഈശബ്‌ദം വാരിയന്‍ കുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദ്‌ ഹാജിയുടേതായിരുന്നു. അവസാനാഗ്രഹം അന്വേഷിച്ച ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളക്കാര്‍ക്ക്‌ നല്‍കിയ മറുപടിയാണിത്‌. വാരിയന്‍കുന്നത്തിന്റെ ആ വീരപോരാട്ട ചരിത്രത്തിന്‌ 93 ആണ്ട്‌ തികഞ്ഞു.1922 ജനുവരി 20ന്‌ രാവിലെ ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാള കോടതിയുടെ വിധിയനുസരിച്ച്‌ മലപ്പുറംമഞ്ചേരി റോഡിന്റെ ഒന്നാം മൈലിനടുത്ത കോട്ടക്കുന്നിന്റെ വടക്കേ ചരുവില്‍ വെച്ചാണ്‌അദ്ദേഹത്തെ വെടിവെച്ച്‌ കൊന്നത്‌. ഒരുപാട്‌ മോഹനവാഗ്‌ദാനങ്ങളുടെ ലംഘനവും പരമവഞ്ചനയുടെ പരിണിതിയുമായിരുന്നു `മരണവെടിവെപ്പാ'യി പരിണമിച്ചത്‌.മൃതദേഹത്തോട്‌ചെയ്‌ത ക്രൂരത ചെറുത്ത്‌നില്‌പിന്റെ കാലത്ത്‌ രൂപപ്പെട്ട വൈരം,വിദ്വേഷത്തിന്റെ അടയാളമായി. മൃതദേഹവും സമാന്തര-സ്വതന്ത്ര മാപ്പിള സര്‍ക്കാറിന്റെവിലപെട്ട അനേകം രേഖകളടങ്ങുന്ന മരപ്പെട്ടിയും വിറകും മണ്ണെണ്ണയും കൊണ്ട്‌ കത്തിച്ച്‌നശിപ്പിച്ചുവെന്നാണ്‌ ചരിത്രരേഖകളില്‍ കാണുന്നത്‌.മൂന്ന്‌ മണിക്കൂര്‍ നേരത്തെ എരിപൊരിയലിന്‌ ശേഷം അവശേഷിച്ച എല്ലുകള്‍
പെറുക്കിയെടുത്ത്‌ ഒരു പ്രത്യേക ബാഗിലാക്കി ബാറ്ററി വിംഗ്‌ ബാരക്കിലേക്ക്‌ മടങ്ങി.പിന്നീടവിടെ ആനന്ദാഘോഷത്തിന്റെ തിമിരതിമര്‍പ്പായിരുന്നു. മദ്യകുപ്പികള്‍കൂട്ടിമുട്ടുന്ന കലപില ശബ്‌ദങ്ങള്‍... പട്ടാളക്കാര്‍ മദോന്മത്തരായി നൃത്തം വെച്ചു.ആഘോഷത്തിനൊടുവില്‍ ബാറ്ററിയിലെ എല്ലാ അംഗങ്ങള്‍ക്കും 150 രൂപ വീതം പാരിതോഷികംവിതരണം ചെയ്യപ്പെട്ടു. ബാറ്ററി അസി. കമാന്റര്‍ക്ക്‌ 500 രൂപയും 15 ഏക്കര്‍ഭൂമിയും.....
വാരിയന്‍കുന്നത്ത്‌ മൊയ്‌തീന്‍കുട്ടി ഹാജിയുടെയും കുഞ്ഞായിശുമ്മ ഹജ്ജുമ്മയുടെയും
മകനായി 1866ല്‍ ജനിച്ച ഹാജി, വയസ്സിന്റെ 20, 24 കാലയളവ്‌ മുതല്‍ പൂര്‍ണ്ണ പ്രത്യക്ഷ
സമരത്തിലായിരുന്നു.സംസാര ചാരുതയും പ്രവര്‍ത്തനക്ഷമതയും ഉള്‍കാഴ്‌ചയും വഴി അദ്ദേഹത്തിന്‌ ജനസമ്മിതിയും ജനനേതൃത്വവും കൈവന്നത്‌ വിദേശി പരിശകള്‍ പകച്ചാണ്‌ കണ്ടത്‌. ജനങ്ങളുടെ ഈ ദേശീയ പ്രബുദ്ധത തല്ലികെടുത്താന്‍ പഠിച്ച പണി പരമാവധിയും ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളക്കാര്‍ പയറ്റി. മലബാര്‍ കലക്ടര് ഇ.എഫ്‌. തോമസ്‌ 1921 ഫെബ്രുവരി 25ന്‌ പുറപ്പെടുവിച്ച ഉത്തരവ്‌: “ഏറനാട്‌ താലൂക്കിലെ നെല്ലിക്കുത്ത്‌ ഖിലാഫത്ത്‌ യോഗങ്ങള്‍ ചേര്‍ന്ന്‌ പ്രസംഗം നടത്തുവാന്‍ പോകുന്നുവെന്നും അതിന്‌ സഹായങ്ങള്‍ ചെയ്‌ത്‌ വരുന്നത്‌ യു.ഗോപാലമേനോന്‍, കെ. മാധവന്‍ നായര്‍ എന്നീ ഉപജീവനമാര്‍ഗ്ഗമില്ലാത്ത രണ്ട്‌ എക്‌സ്‌ വക്കീലന്മാരും മറ്റൊന്ന്‌ മുമ്പ്‌ കഴിഞ്ഞിട്ടുള്ള മാപ്പിള ലഹളകളിലെല്ലാം എന്തെങ്കിലും പങ്കുണ്ടായിട്ടുള്ള വാരിയന്‍കുന്നത്ത്‌ വീട്ടിലെ കുഞ്ഞഹമ്മദാജിയുമാണെന്ന്‌ അറിവ്‌ കിട്ടിയതിനാല്‍ ഇവര്‍ ആരെങ്കിലുമോ മറ്റോ ഏറനാട്‌ താലൂക്കില്‍ യാതൊരു യോഗമെങ്കിലും ചേരുകയോ ആ താലൂക്കില്‍ എവിടെയെങ്കിലും പ്രസംഗിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നത്‌ നിരോധിച്ചരിക്കുന്നു.
(കോണ്‍ഗ്രസ്സും കേരളവും/എ.കെ. പിള്ള/പേ: 417)
ഭിന്നിപ്പിച്ച്‌ ഭരിക്കല്‍ ഈ മണ്ണില്‍ വിജയിക്കാതിരുന്നതിന്റെ പിന്നിലെ ഘടകവും
ഹാജിയുടെ ധീരതയില്‍ കലരുന്നതാണ്‌. വര്‍ഗ്ഗീയ ചേരിപോരിലൂടെ മുതലെടുക്കാന്‍ സ്വപ്‌നം കണ്ട്‌ പള്ളിക്ക്‌ മുമ്പില്‍ പന്നിയുടെ ശവവും അമ്പലത്തിന്‌ മുമ്പില്‍ പശുവിന്റെ ശവവും കൊണ്ടിട്ടപ്പോള്‍ ജനങ്ങള്‍ പരസ്‌പരം തമ്മിലടിക്കുന്നത്‌ ഹാജി തടഞ്ഞു. മഞ്ചേരിയിലെ നമ്പൂതിരി ബാങ്ക്‌ കൊള്ള ചെയ്യുന്നതില്‍ നിന്ന്‌ സംരക്ഷിച്ചതും നിലമ്പൂരിലെ കോവിലകത്തിന്‌ കാവലായതും ഹാജിയുടെ ജീവിതത്തിലെ ‘ഞങ്ങള്‍, നിങ്ങള്‍ വിദേശികള്‍ക്കെതിരെ ഒന്നാണെന്ന?തിന്റെ മൂര്‍ത്ത മാതൃകയാണ്‌. കേരള കോണ്‍ഗ്രസ്സിന്റെ
ആധികാരിക ചരിത്രകാരനായ എ.കെ. പിള്ള എഴുതുന്നു: ‘ഹാജി ലഹളക്കാരുടെ നേതൃത്വം സ്വീകരിച്ചതോടുകൂടി ലഹള കുറേക്കൂടി വിപുലമായിത്തീര്‍ന്നു. അരാജകത്വം വരാതെ കണ്ടുള്ള മുറകളും ക്രമങ്ങളും ഹാജിക്കുണ്ടായിരുന്നു. അദ്ദേഹം അനുയായികളോട്‌ ചില നിയന്ത്രണങ്ങളെല്ലാം കല്പിച്ചു. ഹിന്ദുക്കളെ അക്രമിക്കരുത്‌. തന്റെ പ്രത്യേക അനുമതിയില്ലാതെ എതിര്‍പക്ഷത്തുനിന്നും തടവുകാരായി പിടിക്കുന്ന യാതൊരാളെയും വധിക്കരുത്‌. സാമാന്യജനങ്ങള ശല്യപ്പെടുത്തുകയോ വീട്‌-പീടികകള്‍ കൊള്ളയടിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നവരെ ഹാജിക്ക്‌ മുമ്പാകെ വരുത്തി വിചാരണ ചെയ്‌ത്‌ ശക്തമായ ശിക്ഷ നല്‍കുക''
(കോണ്‍ഗ്രസ്സും കേരളവും/ പേ. 446, 447)
“അലാവുദ്ദീന്റെ അല്‍ഭുത വിളക്ക്‌ പോലെയായിരുന്നു ചെറുത്ത്‌ നില്‌പിന്റെ മലബാറിയന്‍ മുഖം. ഇതിന്റെ പിന്നിലെ വാരിയന്‍കുന്നത്തിന്റെ കയ്യും മെയ്യും ചന്ദ്രപ്രകാശത്തിന്‌ സൂര്യന്‍ മുഖ്യമാകുന്നത്‌ പോലെയായിരുന്നു. 1857-ല്‍ ഉണ്ടായ ഇന്ത്യന്‍ ശിപായി ലഹളക്ക്‌ ശേഷം ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഗവണ്‍മെന്റും ഇന്ത്യക്കാരുമായി നടന്ന സംഘട്ടനങ്ങളില്‍ വെച്ചേറ്റവും ഗംഭീരമായ മലബാര്‍ കലാപത്തില്‍ ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ എതിരാളികളില്‍ അഗ്രഗണ്യനായിരുന്നു കുഞ്ഞഹമ്മദാജി''
(കെ. മാധവന്‍ നായര്‍/ മലബാര്‍ കലാപം/ പേ: 278)
1921-ലെ വിമോചന സമരം ബ്രിട്ടീഷ്‌ പട്ടാളക്കാരെ അല്‍ഭുതപ്പെടുത്തിയെന്നത്‌ വസ്‌തുതയാണ്‌.
പലപ്രദേശങ്ങളിലും പട്ടാളക്കാര്‍ കടന്നുവരാന്‍ ഭയപ്പെട്ടു. ഹാജിയുടെ നീക്കങ്ങളിലൂടെ 200 വില്ലേജുകളില്‍ നീണ്ട ആറ്‌ മാസക്കാലം ബ്രിട്ടീഷ്‌കാര്‍ക്ക്‌ കടന്നുവരാനാവാത്തവിധം സ്വതന്ത്ര മാപ്പിള സര്‍ക്കാര്‍ നിലവില്‍ വന്നു. ഹിന്ദുക്കളും-മുസ്‌ലിംകളും ഹാജിയുടെ പാസ്‌പോര്‍ട്ടോടുകൂടി മാത്രമായിരുന്നു യാത്ര നടത്തിയിരുന്നത്‌. ബ്രിട്ടീഷ്‌ വേദാളന്മാരെ ജാതി നോക്കാതെ അദ്ദേഹം കൈകാര്യം ചെയ്‌തു.
ഇന്ത്യയിലെ കൂലി ചരിത്രകാരന്മാരും അല്ലാത്തവരും ഹാജിയേയും അദ്ദേഹം നയിച്ച സമരങ്ങളേയും കാണാതിരുന്നതും കാണായ്‌മ നടിച്ചതും ഖേദകരമായ വസ്‌തുതയാണ്‌. സ്വാതന്ത്ര്യ സമര ചരിത്രമെഴുതിയപ്പോള്‍ 1921-ലെ മലബാര്‍ കലാപവും അതിന്റെ നായകരും അവര്‍ക്ക്‌ ഒന്നുമായിരുന്നില്ല. ‘സത്യത്തില്‍ ചരിത്രത്തിന്റെ നേര്‍വായനയും എഴുത്തും നടക്കുന്നിടത്ത്‌ ഭഗത്‌സിംഗിന്റെയും റാസ്‌ബീഹാരിന്റെയും ഹിറ്റ്‌ലറോടും മുസോളിനിയോടും ചേര്‍ന്ന്‌ പോലും യുദ്ധത്തിനൊരുങ്ങിയ സുഭാഷ്‌ ചന്ദ്രബോസിന്റെയും മുമ്പിലായിരിക്കും സമാന്തര ഭരണം സ്ഥാപിച്ച്‌ വിപ്ലവം നയിച്ച മലബാറില്‍ ഇംഗ്ലീഷ്‌
ഭരണം തുടച്ച്‌ നീക്കപ്പെട്ട മലബാര്‍ കലാപം '' എന്ന് 1921 ആഗസ്റ്റ്‌ 20-ലെ ലണ്ടന്‍ ടൈംസില്‍ എഴുതിപ്പിച്ച കുഞ്ഞഹമ്മദാജി, ജാലിയന്‍വാലാബാഗിന്‌ പോലും സാക്ഷിയായ പഞ്ചാബിലേതിനെക്കാളും പോലീസ്‌ ക്യാമ്പുകള്‍ ഒന്നു കൂകിയാല്‍ കേള്‍ക്കുംവിധം അടുത്തടുത്തുള്ള മലപ്പുറത്തും പരിസരത്തുമാണ് ഇതിഹാസം രചിച്ച പോര്‍മുഖം തുറന്നത് . ഇന്നത്തെ എം.എസ്‌.പി. (മലബാര്‍
സ്‌പെഷ്യല്‍ പോലീസ്‌), എം.എസ്‌.എഫ്‌. (മലപ്പുറം സ്‌പെഷ്യല്‍ ഫോഴ്‌സ്‌)ല്‍ നിന്ന്‌ ലോപിച്ചതാണ്‌ . ഇവിടത്തെ ചെറുത്ത്‌ നില്‌പിന്റെ ചൂടുംചൂരും അത്രയും ശക്തമായതിനാല്‍,അതൊതുക്കാനായിരുന്നു ഈ കൂലിപോലീസുകാര്‍.
പന്തല്ലൂര്‍ പോലീസ്‌ സ്റ്റേഷന്‍, പോസ്റ്റ്‌ ഓഫീസ്‌, സര്‍വ്വേ ഓഫീസ്‌ എന്നിവ
കത്തിച്ചു ആയുധങ്ങള്‍ കൈവശപ്പെടുത്തി. ഹാജിയുടെ അവസാന ആക്രമണങ്ങളായിരുന്നു ഇത്‌.മാപ്പിള പോരാളികളോടൊത്ത്‌ ഒരവസാന പോരാട്ടത്തിന്‌ ഹാജി ഒരുങ്ങുന്നുണ്ടെന്ന്‌ മനസ്സിലാക്കി അധികാരികള്‍ എന്തുവിലകൊടുത്തും ഹാജിയെ ജീവനോടെ പിടിക്കാന്‍ തന്ത്രങ്ങള്‍ മെനഞ്ഞു. ഇന്റലിജന്‍സ്‌ മേധാവി മോറിന്‍ വില്യം മലപ്പുറത്ത്‌ പാഞ്ഞെത്തി കല്ലാമൂലയിലെ പട്ടാളത്തിന്റെ റോന്ത്‌ ചുറ്റല്‍ നിര്‍ത്താന്‍നിര്‍ദ്ദേശിച്ചു. കല്ലാമൂലയിലെ താളന്‍പൂന്‍ കുഴിമലയില്‍ വെച്ചായിരുന്നു ഹാജി അവശേഷിച്ച അനുയായികളുമായി തന്റെ രക്തസാക്ഷിത്വം സ്വപ്‌നം കണ്ട അവസാന പോരാട്ടത്തിന്‌ തയ്യാറെടുത്തത്‌. മോറിന്‍ വില്യമിന്റെ ആജ്ഞ പ്രകാരം ഏറനാട്‌, വള്ളുവനാടുകളില്‍ പട്ടാളക്കാര്‍ ചെണ്ടകൊട്ടിയറിയിച്ചു ``കീഴടങ്ങാന്‍ തയ്യാറുള്ളവര്‍ക്ക്‌
ചക്രവര്‍ത്തി തിരുമനസ്സ്‌ മാപ്പ്‌ നല്‍കാന്‍ തയ്യാര്‍...'' (ഒരാള്‍ക്കും മാപ്പ്‌കൊടുത്തില്ല.)ഹാജിയെ പിടികൂടാന്‍ ഒരുപാട്‌ ചാരന്മാരെ പരീക്ഷിച്ചെങ്കിലും വിജയിച്ചില്ല. ഒടുവില്‍ കുഞ്ഞഹമ്മദാജിയുടെ അടുത്ത സുഹൃത്തുക്കളിലൊരാളും സാത്വികനുമായ ഉണ്യാലി മുസ്‌ല്യാരെ ആമു സൂപ്രണ്ടും ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഇന്റലിജന്‍സുകളും ഇടനിലക്കാരനാക്കി.
`കുഞ്ഞഹമ്മദാജിക്ക്‌ മാപ്പ്‌ നല്‍കി മക്കയിലേക്കയക്കാ'മെന്ന്‌ പറയുന്നത്‌ കേട്ട്‌
പാവം വീണതായിരിക്കണം.... പോലീസ്‌ നിര്‍ദ്ദേശിച്ച വഴികാട്ടിയുമൊത്ത്‌ താളന്‍പൂന്‍
കുഴിമലയില്‍ ചെന്ന്‌ ഹാജിയെ കണ്ട്‌ കാര്യം അറിയിച്ചു. അന്നത്തെ അസര്‍ നമസ്‌ക്കാരം
ഉണ്യാലി മുസ്‌ല്യാരുടെ നേതൃത്വത്തിലായിരുന്നു. നമസ്‌ക്കാരത്തിനിടയില്‍ മുസ്‌ല്യാരും
വഴികാട്ടിയും അറിയാതെ പിന്തുടര്‍ന്നിരുന്ന പട്ടാളം മിന്നലാക്രമണം നടത്തി.
വഞ്ചനക്ക്‌ ക്രൂര മുഖം കൂടി കൈവന്ന രീതിയിലൂടെയായിരുന്നു 1922 ജനുവരി 6ന്‌
വാരിന്‍കുന്നത്തിനേയും അനുയായികളേയും അധീനപ്പെടുത്തിയത്‌.
വാദവിചാരണയിലേര്‍പ്പെട്ടു. ``ഞാന്‍ പിറന്നത്‌ ഈ ഏറനാടിന്റെ വീരമണ്ണിലാണ്‌. ഇവിടെ
തന്നെ മരിച്ചു, ഈ മണ്ണില്‍ ലയിച്ച്‌ ചേരണമെന്നാണെന്റെ അഭിലാഷം. ഞാന്‍ മരിച്ച്‌
വീഴുന്നത്‌ സ്വതന്ത്രമണ്ണിലാണ്‌, നിങ്ങളുടെ അടിമത്വത്തില്‍ നിന്ന്‌ ചില മാസങ്ങള്‍
മോചിപ്പിക്കപ്പെട്ട മലബാറിന്റെ ഈ സ്വതന്ത്രഭൂമിയില്‍....'' താന്‍ കളങ്കമറ്റ
ധീരദേശാഭിമാനിയായിരുന്നെന്നാണ്‌ ഹാജി ഈ പ്രഖ്യാപനത്തിലൂടെ ഉറപ്പ്‌ വരുത്തുന്നത്‌.
ജനുവരി 20, ഇന്ത്യന്‍ സ്വാതന്ത്ര്യസമരചരിത്രത്തില്‍ വാരിയന്‍കുന്നത്ത്‌ കുഞ്ഞഹമ്മദാജിയെന്ന വിപ്ലവകാരിയുടെ രക്തസാക്ഷിത്വത്തിന്‌ സാക്ഷ്യംവഹിച്ചദിനം. 'കണ്ണുമൂടിക്കെട്ടി പിന്നില് നിന്ന്‌ വെടിവയ്ക്കുന്ന നിങ്ങളുടെ പതിവുരീതി മാറ്റി എന്റെ മുന്നില്‍ വന്നുനിന്നു നേരെ നെഞ്ചിലേക്കു വെടിവയ്ക്കണമെന്നു പട്ടാളകമാന്‍ഡര്‍ കേണല്‍ ഹംഫ്രിയോട്‌ ആത്മാഭിമാനത്തോടെ പ്രതികരിച്ച ആ മാപ്പിളപ്പോരാളി 1922 ജനുവരി 20ാ‍ം തിയ്യതിമലപ്പുറം-മഞ്ചേരി പാതയിലെ കോട്ടക്കുന്നിന്റെ ചരിവില്‍ വച്ച്‌ ധീരമായി രക്തസാക്ഷിത്വം വരിച്ചു. സ്വാതന്ത്ര്യ സമര ചരിത്രത്തില്‍ വാരിയന്‍കുന്നന്‍ തിളങ്ങുന്ന അധ്യായമാണ്‌.ഒടുങ്ങാത്ത ബ്രിട്ടീഷ്‌ ജന്‍മി വിരോധത്തിന്റെ പ്രതീകമായിരുന്നു ആദേശസ്നേഹി. അതുകൊണ്ടു തന്നെയാണ്‌ അദ്ദേഹത്തെ കേവലം പ്രാകൃതനും പോത്തുവണ്ടിക്കാരനുമായി ചിത്രീകരിച്ച പുസ്തകത്തില്‍ തന്നെ മറ്റൊരിടത്ത്‌ അതു തിരുത്തിയെഴുതേണ്ടിവന്നത്‌. പൊടുന്നനെ സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിന്റെ തീച്ചൂളയിലേക്ക്‌ എടുത്തെറിയപ്പെട്ട വ്യക്തിയായിരുന്നില്ല വാരിയന്‍കുന്നന്‍. അദ്ദേഹത്തിന്റെപിതാവ്‌ ധീര ദേശാഭിമാനിയായിരുന്നു. 1894ല്‍ ഇംഗ്ലീഷുകാര്‍ക്കെതിരേ നടന്ന മണ്ണാര്‍ക്കാട്ട്‌ യുദ്ധത്തില്‍ പങ്കെടുത്തതിന്‌ പിതാവിനെ ബ്രിട്ടീഷുകാര്‍ ആന്തമാനിലേക്ക്‌ നാടുകടത്തി. പിതൃസ്വത്തായ 200 ഏക്കര്‍ഭൂമികണ്ടുകെട്ടുകയുംചെയ്തു. അതിനാല്‍ മാതാവിന്റെവീട്ടിലാണുബാല്യകാലംകഴിച്ചുകൂട്ടിയത്‌.ഹിന്ദി, ഉര്‍ദു, അറബി, പേര്‍ഷ്യന്‍ ഭാഷകള്‍ സ്വായത്തമാക്കിയ വാരിയന്‍കുന്നന്‍ പിതാവിന്റെ പാത പിന്തുടര്‍ന്ന്‌ വ്യാപാരവും സാമൂഹികസേവനവും ആരംഭിച്ചു. കുറഞ്ഞകാലംകൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹംജനങ്ങള്‍ക്കുസ്വീകാര്യനായി.
ഖിലാഫത്ത്‌-നിസ്സഹകരണ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളില്‍ സജീവമായിപങ്കെടുത്തു.ബ്രിട്ടീഷുകാരെതുരത്തിയോടിക്കേണ്ടത്‌ മതബാധ്യതയാണെന്ന്‌ അദ്ദേഹംഉറച്ചുവിശ്വസിച്ചിരുന്നു.ഏതു വൈതരണികളെയും മറികടന്ന്‌ പോരാടാനുള്ള നിശ്ചയദാര്‍ഢ്യം ഹാജിയുടെ മനസ്സില്‍ വേരുറച്ചുനിന്നിരുന്നു. ഖിലാഫത്തിന്റെയും കോണ്‍ഗ്രസ്സിന്റെയും മുഖ്യസംഘാടകനായി അദ്ദേഹം സമരമുഖത്ത്‌ സുസജ്ജനായി.മിതവാദത്തിന്റെ കരിമ്പടം വലിച്ചെറിഞ്ഞ്‌ സാമ്രാജ്യത്വ ശക്തികളോടു പോരാടാന്‍ അദ്ദേഹംതയ്യാറായി. 1920 ഏപ്രില്‍ 29ന്‌ മഞ്ചേരിയില്‍ ചേര്‍ന്ന കോണ്‍ഗ്രസ്‌ ഖിലാഫത്ത്‌ സമ്മേളനത്തില്‍ ഹാജി തന്റെ നയം തുറന്നുപറഞ്ഞു. അതോടെ ബ്രിട്ടീഷുകാരുടെ നോട്ടപ്പുള്ളിയായി അദ്ദേഹംമാറി. ബ്രിട്ടീഷ്‌ വിരുദ്ധ പോരാട്ടം തുടങ്ങിയതോടെ ഇരുനൂറോളം താലൂക്കുകളില്‍ ഹാജിയും പോരാളികളും ബ്രിട്ടീഷ്‌ ഭരണത്തെ ആറുമാസത്തേക്ക്‌ നിശ്ചലമാക്കി. 1921 ആഗസ്ത് 20ന്‌ കലക്ടര് തോമസ്‌, ഹിച്ച്‌ കോക്ക്‌ എന്നിവര്‍ തിരൂരങ്ങാടിയില്‍ വച്ച്‌ വാരിയന്‍കുന്നന്റെ സേനയോടു തോറ്റോടിയപ്പോള്‍ ലണ്ടന്‍ ടൈംസ്‌ എന്ന ഇംഗ്ലീഷ്‌ പത്രം മലബാറില്‍ ഇംഗ്ലീഷ്‌ ഭരണം അവസാനിച്ചെന്നാണ്‌ എഴുതിയത്‌. വാരിയന്‍കുന്നന്റെ വിപ്ലവവീര്യത്തിന്റെ അലയൊലികള്‍ ലണ്ടനില്‍ ബ്രിട്ടീഷ്‌ ആസ്ഥാനങ്ങളില്‍പ്പോലും കോളിളക്കം സൃഷ്ടിച്ചുവെന്നര്‍ഥം. മരണത്തെപ്പോലും നിര്‍ഭയമായിനേരിട്ട ആവിപ്ലവകാരിയുടെ രക്തസാക്ഷിത്വം ചരിത്രവിരോധികള്‍ വികലമാക്കിയാലും ആ അധ്യായം എന്നും ജ്വലിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കും .കാലുഷ്യത്തിന്റെ വര്‍ത്തമാനകാലത്ത്‌ നേരിനൊപ്പംനില്‍ക്കാന്‍ ആഓര്‍മകള്‍ നമുക്കുകരുത്തുപകരട്ടെ.
പിന്‍കുറി: ചരിത്രം പോരാളികളുടെ പാഠപുസ്തകമാണ്. ചരിത്രത്തെ തിരസ്കരിക്കാന്‍ തിരക്ക്കൂട്ടുന്നവര്‍ അത് തിരിച്ചറിഞ്ഞവരും.
🖊️
ᴀᴘ ᴀʙᴏᴏʙᴀᴄᴋᴇʀ ᴀɴsᴀʀᴀʙᴀᴅ
▌│█ ║▌║▌║ ║▌║▌║█│ ▌
𝟶 𝟶 𝟿 𝟽 𝟷 𝟻 𝟻 𝟾 𝟽 𝟹 𝟸 𝟼 𝟶 𝟶
Comments
Post a Comment